Miệng hố 10.000 tuổi hé lộ vụ va chạm mạnh ngang 40 quả bom nguyên tử

Nhóm nhà khoa học phát hiện bằng chứng cho thấy một vụ va chạm thiên thạch lớn đã tạo nên một miệng hố nổi bật tại tỉnh Quảng Đông ở miền nam Trung Quốc cách đây khoảng 10.000 năm, đúng vào giai đoạn con người có nhiều phát triển nhanh.

Hố Jinlin, nằm gần thành phố Triệu Khánh, là địa điểm va chạm thứ 5 được xác nhận ở Trung Quốc và là hố va chạm đầu tiên được nhận diện ở khu vực phía nam nước này.

Miệng hố có đường kính khoảng 899 m, hình chén nghiêng, cho thấy nó hình thành do một vật thể ngoài Trái Đất có đường kính khoảng 30 m, giải phóng năng lượng tương đương hàng chục quả bom nguyên tử.

Theo bài báo công bố trên tạp chí Matter and Radiation at Extremes tháng 10, ông Chen Ming, nhà nghiên cứu tại Trung tâm Nghiên cứu Khoa học và Công nghệ Áp suất Cao và là đồng tác giả nghiên cứu, cho biết vụ va chạm giải phóng năng lượng khoảng 600.000 tấn TNT, ngang sức công phá của khoảng 40 quả bom kích dội xuống Hiroshima.

Ông Chen Ming nhận định một va chạm lớn như vậy vào thời kỳ này có thể đã gây ảnh hưởng sâu rộng lên cả quần thể người và môi trường xung quanh.

Các nhà nghiên cứu lưu ý rằng các hố thiên thạch cổ có thể bị biến dạng, xói mòn hoặc chôn vùi theo thời gian do hoạt động kiến tạo và phong hóa bề mặt.

Trên toàn cầu, đến nay các nhà khoa học đã xác định khoảng 200 miệng hố va chạm, trong khi ở Trung Quốc mới chỉ có năm hố được xác nhận, theo báo cáo của South China Morning Post.

Bằng chứng khoáng vật khẳng định nguồn gốc va chạm

Để xác định nguyên nhân hình thành, nhóm nghiên cứu đã phân tích các mẫu thạch anh thu thập từ hiện trường nhằm tìm kiếm các đặc trưng biến dạng mặt phẳng, những mặt phẳng vi mô của thủy tinh hình thành khi cấu trúc mạng tinh thể bị vỡ dưới áp suất và nhiệt độ cực lớn.

Những đặc trưng này chỉ xuất hiện dưới điều kiện va chạm mạnh và không thể sinh ra trong điều kiện bề mặt trái đất thông thường. Phát hiện các dấu hiệu biến dạng vi mô trong thạch anh là bằng chứng thuyết phục cho thấy hố Jinlin hình thành do va chạm thiên thạch.

Khu vực nơi phát hiện nhận lượng mưa hơn 1.498,6 mm mỗi năm, khiến hiện trường đặc biệt dễ bị xói mòn, nhất là phần vành hố phong hóa và sụt lở.

Mặc dù cần thêm các nghiên cứu tiếp theo, chẳng hạn niên đại carbon, để xác định chính xác tuổi của miệng hố, nhóm nghiên cứu ước tính thời điểm hình thành dựa trên cấu trúc địa chất và mức độ xói mòn quan sát được.

Ông Chen Ming cũng nhấn mạnh rằng trong khi hầu hết các hố được biết đến ở Trung Quốc nằm ở đông bắc, các địa điểm va chạm có thể xuất hiện ở bất kỳ đâu trên lãnh thổ.