Kiến tạo nguồn lực, bứt phá thể chế, hướng tới tăng trưởng kinh tế hai con số

Ngành Tài chính hoàn thành toàn bộ 12/12 chỉ tiêu tài chính - ngân sách giai đoạn 2021-2025

Phát biểu tham luận tại Đại hội đại biểu Đảng bộ Chính phủ lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, Bí thư Đảng uỷ, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, nhiệm vụ tài chính - ngân sách nhà nước (NSNN) 5 năm được thực hiện trong bối cảnh có rất nhiều biến động khó lường, khó khăn, thách thức lớn.

Trong bối cảnh đó, nhờ sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị, dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư mà đứng đầu là đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm; sự chỉ đạo sát sao, quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, sự vào cuộc của các địa phương, sự điều hành chủ động, linh hoạt, kịp thời, hiệu quả của toàn ngành Tài chính, công tác quản lý tài chính - NSNN tiếp tục đạt được nhiều kết quả nổi bật, toàn diện, hoàn thành toàn bộ 12/12 chỉ tiêu chủ yếu giai đoạn 2021-2025. Các nguồn lực tài chính - NSNN được quản lý, huy động và sử dụng ngày càng hiệu quả, góp phần quan trọng thực hiện mục tiêu phát triển.

Bí thư Đảng ủy, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, trong nhiệm kỳ qua, Đảng ủy Bộ Tài chính đã kịp thời tham mưu và tổ chức triển khai đồng bộ các quy hoạch, kế hoạch, cơ chế, chính sách và giải pháp phát triển kinh tế - xã hội, góp phần thúc đẩy tăng trưởng gắn với ổn định kinh tế vĩ mô. Bội chi NSNN bình quân giai đoạn 2021-2025 được kiểm soát ở mức khoảng 3,1-3,2% GDP; nợ công đến năm 2025 ước đạt khoảng 35-36% GDP, nằm trong giới hạn an toàn, qua đó củng cố xếp hạng tín nhiệm quốc gia.

Cùng với đó, pháp luật về tài chính - NSNN tiếp tục được hoàn thiện toàn diện. Trong giai đoạn 2021-2025, Bộ Tài chính đã trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành 32 luật, nghị quyết và 168 nghị định; đồng thời ban hành theo thẩm quyền 436 thông tư nhằm tháo gỡ các điểm nghẽn, thúc đẩy phân cấp, phân quyền, cắt giảm thủ tục hành chính, đáp ứng yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới. Cùng với đó, hành lang pháp lý cho các mô hình kinh tế mới như Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam, khu thương mại tự do… cũng từng bước được xây dựng, hoàn thiện, tạo điều kiện thu hút nguồn lực cho phát triển và hội nhập quốc tế.

Nhiệm kỳ qua, công tác quản lý thu - chi NSNN được tăng cường theo hướng bền vững, hiệu quả. Tỷ lệ huy động NSNN bình quân 5 năm đạt khoảng 18,3% GDP, trong khi tổng số tiền giảm, gia hạn thuế, phí, lệ phí hỗ trợ người dân và doanh nghiệp trong bối cảnh đại dịch và phục hồi kinh tế lên tới khoảng 1,1 triệu tỷ đồng. Cơ cấu chi NSNN được điều chỉnh tích cực, tỷ lệ chi đầu tư phát triển tăng từ 28% lên 32% tổng chi NSNN. Thông qua tăng thu, tiết kiệm chi khoảng 1,5 triệu tỷ đồng, nguồn lực đã được ưu tiên cho đầu tư hạ tầng, quốc phòng, an ninh, xây dựng trường học, bệnh viện, xoá nhà tạm, nhà dột nát…

Đồng thời, việc thực hành tiết kiệm chi thường xuyên, tinh gọn bộ máy đã giúp dành khoảng 17% tổng chi NSNN hằng năm cho các chính sách an sinh xã hội. Nguồn lực NSNN cùng với các nguồn lực xã hội và tín dụng chính sách đã góp phần tích cực trong công tác xoá đói, giảm nghèo, hỗ trợ người dân và người lao động.

Bí thư Đảng ủy, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cũng thông tin, Bộ Tài chính đã tập trung kiến tạo môi trường thuận lợi, khuyến khích đầu tư và phát triển kinh doanh. Đến nay, cả nước có trên 1 triệu doanh nghiệp đang hoạt động, tăng hơn 46% so với năm 2020. Tổng vốn đầu tư toàn xã hội giai đoạn 2021-2025 đạt khoảng 32,2% GDP, trong đó khu vực tư nhân và doanh nghiệp nhà nước chiếm trên 65%. Việt Nam hiện nằm trong nhóm 15 quốc gia đang phát triển thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) lớn nhất thế giới; khu vực FDI đóng góp khoảng 16% tổng vốn đầu tư toàn xã hội.

Đáng chú ý, trong giai đoạn vừa qua, các thị trường tài chính, đặc biệt là thị trường vốn, tiếp tục phát triển theo hướng an toàn, bền vững và hội nhập sâu rộng, trở thành kênh huy động vốn quan trọng của nền kinh tế. Tính đến ngày 30/9/2025, quy mô thị trường trái phiếu đạt 3,76 triệu tỷ đồng, tương đương 32,8% GDP năm 2024; quy mô vốn hóa thị trường chứng khoán vượt 9 triệu tỷ đồng, bằng khoảng 78,4% GDP năm 2024. Năm 2025, thị trường chứng khoán Việt Nam đã chính thức đáp ứng đầy đủ các tiêu chí và được quốc tế nâng hạng từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi.

Kiến tạo nguồn lực hướng tới mục tiêu tăng trưởng kinh tế đạt trên 10%

Bí thư Đảng ủy, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, thời gian tới, bối cảnh thế giới tiếp tục có những điều chỉnh lớn, mang tính thời đại; nhiều vấn đề mới đặt ra đối với sự phát triển của các quốc gia, khu vực. Chúng ta vừa phải hiện thực hóa 2 mục tiêu 100 năm thành lập Đảng và thành lập nước, tăng trưởng kinh tế giai đoạn 2026-2030 phải đạt từ 10% trở lên; vừa nâng cao tự chủ chiến lược, tự lực, tự cường phát triển đất nước với phương châm “ổn định, kỷ cương, tăng tốc, bứt phá, bền vững”.

Mục tiêu phát triển trong giai đoạn tới là rất cao, đòi hỏi phải tiếp tục đổi mới mạnh mẽ tư duy và hoàn thiện đồng bộ, toàn diện thể chế phát triển. Tại Đại hội, Bí thư Đảng ủy, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng đề ra mục tiêu với 3 giải pháp cụ thể.

Thứ nhất, tiếp tục hoàn thiện thể chế, pháp luật, cắt giảm tối đa thủ tục hành chính gắn với đẩy mạnh chuyển đổi số, tạo môi trường đầu tư - kinh doanh thuận lợi, thông thoáng, đưa thể chế trở thành lợi thế cạnh tranh để khơi thông nguồn lực xã hội, khuyến khích đổi mới sáng tạo. Phấn đấu đến năm 2028, môi trường đầu tư kinh doanh của Việt Nam nằm trong nhóm 3 nước hàng đầu ASEAN và nhóm 30 nước dẫn đầu thế giới.

Riêng tại Kỳ họp Quốc hội sắp tới, Bộ Tài chính đã tham mưu sửa đổi 11 luật liên quan đến thuế, đầu tư, quy hoạch, quản lý nợ công… nhằm tháo gỡ những điểm nghẽn, đáp ứng yêu cầu phát triển của nền kinh tế. Đồng thời, Bộ Tài chính sẽ trình Bộ Chính trị ban hành và triển khai hiệu quả các Nghị quyết về phát triển kinh tế nhà nước, kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài, tiếp tục thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân.

Cùng với đó, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục hoàn thiện hành lang pháp lý, cơ chế, chính sách mang tính đột phá nhằm thúc đẩy phát triển mạnh mẽ các thành phần kinh tế, huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực xã hội để đạt mục tiêu tăng trưởng nhanh, bền vững. Phấn đấu đến năm 2030, Việt Nam có khoảng 2 triệu doanh nghiệp đang hoạt động, trong đó có 50 doanh nghiệp nhà nước nằm trong nhóm 500 doanh nghiệp có doanh thu lớn nhất ASEAN và 1-3 doanh nghiệp thuộc nhóm 500 hàng đầu thế giới. Trình độ công nghệ, năng lực đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số của Việt Nam phấn đấu đạt nhóm 3 nước dẫn đầu ASEAN và nhóm 5 nước hàng đầu châu Á.

Bộ Tài chính cũng đặt mục tiêu hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về tài chính - NSNN, khai thác hiệu quả các xu hướng phát triển mới của thế giới như tài sản số, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh; phát triển các thị trường vốn và chứng khoán theo hướng bền vững, trở thành kênh huy động vốn trung và dài hạn quan trọng, thu hút mạnh mẽ các quỹ đầu tư quốc tế.

Thứ hai, triển khai hiệu quả Quy hoạch tổng thể quốc gia và các quy hoạch phát triển vùng động lực, hành lang kinh tế; khai thác không gian phát triển mới sau khi sắp xếp địa giới hành chính. Đồng thời, thúc đẩy liên kết vùng, phát triển đô thị hóa chất lượng cao, tạo lợi thế cạnh tranh mới cho đất nước trong thời kỳ phát triển nhanh và hội nhập sâu rộng.

Thứ ba, thực hiện chính sách tài khóa chủ động, mở rộng hợp lý, có trọng tâm, trọng điểm; phối hợp chặt chẽ với chính sách tiền tệ để giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, hướng tới mục tiêu tăng trưởng đạt mức hai con số. Cùng với đó, phát huy vai trò của ngân sách nhà nước kết hợp với nguồn lực xã hội để thực hiện hiệu quả ba đột phá chiến lược, các Nghị quyết đột phá của Bộ Chính trị, đồng thời bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu.

Bộ Tài chính đặt mục tiêu bảo đảm bố trí tối thiểu 3% tổng chi NSNN hằng năm cho khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; góp phần thực hiện mục tiêu đến năm 2030, kinh tế số chiếm tối thiểu 30% GDP, Việt Nam thuộc nhóm 3 nước dẫn đầu Đông Nam Á và nhóm 50 quốc gia đứng đầu thế giới về năng lực cạnh tranh số cũng như chỉ số phát triển Chính phủ điện tử.