Người tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu nên ăn gì?
Theo các chuyên gia, tăng huyết áp và rối loạn mỡ máu có thể dẫn đến biến chứng đột quỵ, tai biến mạch máu não. Đặc biệt, hai bệnh này đều liên quan đến chế độ ăn uống không lành mạnh, lười hoạt động thể lực hoặc lạm dụng đồ uống có cồn.
Tháp dinh dưỡng giúp hạn chế tăng huyết áp - Ảnh: Bệnh viện cung cấp
Theo bác sĩ Ngô Quỳnh Trang (Trung tâm Dinh dưỡng lâm sàng, Bệnh viện Bạch Mai), bệnh lý tăng huyết áp và rối loạn mỡ máu có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh mãn tính như suy tim, xơ vữa động mạch, suy thận, đái tháo đường…
Ngoài ra, tăng huyết áp và rối loạn mỡ máu không điều trị dẫn tới các biến chứng nguy hiểm như đột quỵ, tai biến mạch máu não.
"Hai bệnh này đều liên quan đến chế độ ăn uống không lành mạnh, lười hoạt động thể lực hoặc lạm dụng đồ uống có cồn. Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ, những bệnh nhân này cần tuân thủ chế độ ăn lành mạnh, thừa cân béo phì cần giảm cân. Ngoài ra, cần giảm muối, tăng kali trong khẩu phần, hạn chế rượu và tăng cường hoạt động thể lực", bác sĩ Trang nêu.
Về chế độ dinh dưỡng cho người bệnh tăng huyết áp và rối loạn mỡ máu, bác sĩ Trang khuyến cáo cần duy trì cân nặng mức vừa phải.
Năng lượng hằng ngày nên áp dụng từ 30 - 35 kcal/kg cân nặng; protein là 15 - 20% tổng năng lượng; lipid chiếm 20 - 25% tổng năng lượng (trong đó 2/3 là acid béo không no), cholesterol < 300mg/ngày; glucid 50 - 60% tổng năng lượng, ưu tiên ngũ cốc nguyên cám và đường < 25g/ngày; tăng chất xơ.
Đặc biệt, giảm ăn muối, tăng cường các thực phẩm giàu kali, canxi, magiê.
Các loại thực phẩm nên dùng:
- Các loại gạo, mì, ngô, khoai củ, sắn, bún, phở. Ưu tiên ngũ cốc nguyên cám như gạo lứt, yến mạch, bánh mì đen hoặc ngũ cốc xay xát dối.
- Ăn đa dạng các loại thịt, cá, tôm, cua, đậu phụ… (đặc biệt là cá: ăn cá ít nhất 3 - 4 lần/tuần).
- Dầu thực vật (dầu đậu nành, dầu hướng dương, dầu hạt cải, dầu vừng…).
- Ăn đa dạng rau, quả trái cây, trung bình khoảng 300-400g rau hoặc trái cây/ngày.
- Các loại hạt: đậu đỗ, lạc, bí, hướng dương, điều, óc chó, hạnh nhân…
- Thực phẩm giàu kali: rau dền, rau lang, rau ngót, rau bí, khoai tây, khoai sọ, hạt điều, chuối, bơ, ổi, kiwi...
Nhóm thực phẩm tránh sử dụng:
- Thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhanh chứa nhiều muối: thịt muối, cá muối, giò, chả, pate, dưa muối, cà muối, xúc xích, lạp xưởng…
- Thực phẩm chứa nhiều cholesterol: phủ tạng động vật (tim, lòng, óc…), tủy xương, lòng đỏ trứng.
- Thực phẩm chứa nhiều chất béo bão hòa: dầu dừa, dầu cọ, mỡ động vật, bơ động vật, sữa toàn phần.
- Thực phẩm chứa nhiều đường: đường kính, nước ngọt, bánh kẹo, kem, chè…
- Các chất kích thích: rượu, bia, thuốc lá…. giới hạn dưới 2 đơn vị cồn/ngày với nam và 1 đơn vị cồn/ngày với nữ. 1 đơn vị cồn tương đương 1 cốc bia hơi 330ml, 1 ly rượu vang 100ml hoặc 1 chén rượu mạnh 30ml.
Đặc biệt khi chế biến món ăn, bác sĩ Trang khuyến cáo chỉ nên sử dụng dưới 5g muối/ngày. Nên chế biến các món ăn nhạt tới mức có thể chấp nhận được và giảm dần lượng muối tới mục tiêu dưới 5g muối/ngày. Đặc biệt, hạn chế các món xào, quay, rán.
Ngoài ra, người bệnh nên áp dụng chế độ ăn DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension). Đây là chế độ ăn uống để ngăn chặn tăng huyết áp có thể làm giảm huyết áp tâm thu khoảng 6 - 11 mmHg ở cả người tăng huyết áp cũng như người bình thường.
DASH tập trung vào ngũ cốc nguyên hạt, trái cây, rau, sữa ít béo, các loại hạt, cá, thịt nạc và chất béo không bão hòa. Chế độ này chứa nhiều canxi, chất xơ, kali và magie, đồng thời ít chất béo toàn phần, chất béo bão hòa, cholesterol và natri.
