Hành trình chuyển đổi số trong cải cách hành chính của Thanh tra Chính phủ: Thành tựu và định hướng tương lai

Thanh tra Chính phủ đã đạt được những bước tiến quan trọng trong việc ứng dụng công nghệ thông tin để hỗ trợ cải cách hành chính. Ảnh: LA

Báo cáo ghi nhận những thành tựu đáng tự hào trong cải cách hành chính và làm nổi bật vai trò của chuyển đổi số trong việc nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước, cải thiện chất lượng phục vụ người dân và tăng cường minh bạch trong các hoạt động thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, và phòng, chống tham nhũng.

Thành tựu nổi bật trong chuyển đổi số

Trong 5 năm qua, Thanh tra Chính phủ đã đạt được những bước tiến quan trọng trong việc ứng dụng công nghệ thông tin để hỗ trợ cải cách hành chính.

Một trong những thành tựu nổi bật là việc xây dựng và phát triển Chính phủ điện tử, Chính phủ số, được thiết kế phù hợp với đặc thù ngành Thanh tra. Kiến trúc hạ tầng số đồng bộ tạo nền tảng cho việc liên thông, chia sẻ dữ liệu và góp phần nâng cao hiệu quả quản lý và điều hành. Việc tham gia Cổng dịch vụ công quốc gia đã giúp Thanh tra Chính phủ hòa vào hệ sinh thái số quốc gia, tạo điều kiện để chia sẻ dữ liệu với các bộ, ngành, và địa phương, từ đó cải thiện tính minh bạch và hiệu quả trong xử lý công việc.

Một điểm nhấn đáng chú ý là việc triển khai phần mềm lịch hẹn tiếp công dân, được tích hợp trên Cổng Thông tin điện tử của Thanh tra Chính phủ.

Phần mềm này đã mang lại sự tiện lợi cho người dân khi thực hiện quyền khiếu nại, kiến nghị, và phản ánh. Thay vì phải trực tiếp đến trụ sở, người dân giờ đây có thể đăng ký lịch hẹn trực tuyến, giúp tiết kiệm thời gian, chi phí đi lại, và tăng cường tính công khai, minh bạch.

Theo báo cáo, việc phối hợp với các đơn vị cung ứng dịch vụ bưu chính công ích để tiếp nhận hồ sơ và trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính cũng nhận được sự ủng hộ đông đảo từ người dân, đánh dấu một bước chuyển mình trong phương thức phục vụ.

Thanh tra Chính phủ cũng đã cụ thể hóa các nhiệm vụ chuyển đổi số, xác định rõ trách nhiệm của từng đơn vị trong hệ thống. Các văn bản hướng dẫn triển khai ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động nghiệp vụ thanh tra, tiếp công dân, và giải quyết khiếu nại, tố cáo đã được ban hành, đảm bảo sự thống nhất và hiệu quả trong thực hiện. Những nỗ lực này đã nâng cao chất lượng công việc và góp phần xây dựng hình ảnh một cơ quan thanh tra hiện đại, gần gũi với người dân.

Hạn chế và thách thức

Mặc dù đạt được nhiều thành tựu, hành trình chuyển đổi số của Thanh tra Chính phủ vẫn đối mặt với một số hạn chế.

Theo báo cáo, các thủ tục hành chính thuộc phạm vi quản lý của Thanh tra Chính phủ, được quy định tại Luật Tiếp công dân, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo, Luật Thanh tra, và Luật Phòng, chống tham nhũng, không cho phép cá nhân, tổ chức gửi hồ sơ trực tuyến hoặc thu phí. Do đó, Thanh tra Chính phủ chưa phát sinh dịch vụ công trực tuyến, một yếu tố quan trọng trong xây dựng Chính phủ số. Điều này phản ánh đặc thù pháp lý của ngành Thanh tra, nhưng cũng là một thách thức lớn trong việc đáp ứng kỳ vọng của người dân về các dịch vụ hành chính hiện đại.

Bên cạnh đó, báo cáo chỉ ra rằng, hệ thống thông tin cốt lõi cấp bộ và tỉnh chưa được xây dựng hoàn chỉnh. Mặc dù đã có phần mềm lịch hẹn tiếp công dân, nhưng việc tích hợp và phát triển các hệ thống thông tin toàn diện vẫn còn hạn chế. Một số cá nhân và đơn vị còn lúng túng trong triển khai các nhiệm vụ cải cách hành chính, bao gồm cả chuyển đổi số, do chưa nắm rõ các nội dung hoặc thiếu nguồn lực chuyên môn. Đội ngũ công chức làm công tác xây dựng pháp luật và ứng dụng công nghệ thông tin còn thiếu ổn định, chưa thực sự chuyên nghiệp, và thiếu số lượng cũng như trình độ chuyên môn để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao.

Nguồn lực tài chính và con người cũng là một rào cản. Báo cáo nhấn mạnh nguồn lực phục vụ cho công tác rà soát, đơn giản hóa thủ tục hành chính và phát triển hạ tầng số còn gặp nhiều hạn chế. Điều này dẫn đến việc triển khai một số nhiệm vụ chuyển đổi số bị gián đoạn hoặc chưa đạt hiệu quả như kỳ vọng. Những thách thức này đòi hỏi Thanh tra Chính phủ phải có các giải pháp đột phá trong giai đoạn tiếp theo.

Định hướng chuyển đổi số giai đoạn 2026-2030

Nhìn về phía trước, Thanh tra Chính phủ đã đề ra các nhiệm vụ và giải pháp cho giai đoạn 2026-2030, với trọng tâm là đẩy mạnh chuyển đổi số để nâng cao hiệu quả cải cách hành chính. Một trong những mục tiêu quan trọng là hoàn thiện cơ sở dữ liệu ngành Thanh tra, tích hợp toàn quốc, đặc biệt trong việc kiểm soát tài sản, thu nhập. Cơ sở dữ liệu này sẽ đảm bảo cung cấp thông tin chính xác, đầy đủ, và kịp thời về bản kê khai, kết luận xác minh tài sản, thu nhập, và các dữ liệu liên quan đến phòng, chống tham nhũng. Việc kết nối với Cơ sở dữ liệu quốc gia sẽ là nền móng cho một Chính phủ số đồng bộ và hiệu quả.

Thanh tra Chính phủ cũng đặt mục tiêu ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) và Big Data để giám sát an toàn thông tin và nâng cao hiệu quả vận hành. Các công nghệ tiên tiến này sẽ hỗ trợ phân tích dữ liệu, phát hiện sớm các hành vi vi phạm, và tối ưu hóa quy trình thanh tra. Đồng thời, cơ quan này sẽ tích hợp các ứng dụng nội bộ trên một nền tảng chung, kết nối toàn hệ thống, giúp cán bộ dễ dàng truy cập và xử lý công việc một cách thuận tiện.

Để thực hiện các mục tiêu này, Thanh tra Chính phủ sẽ tiếp tục nâng cấp hạ tầng truyền dẫn, tăng cường khả năng bảo mật và xử lý dữ liệu quy mô lớn. Các quy trình, quy định về lưu trữ và cập nhật dữ liệu sẽ được hoàn thiện, đảm bảo tính thống nhất và bảo mật. Ngoài ra, Thanh tra Chính phủ sẽ phối hợp với các bộ, ngành để xây dựng quy chế chia sẻ dữ liệu, tạo điều kiện cho việc liên thông thông tin và cung cấp dịch vụ công mức độ cao.

Giai đoạn 2021-2025 đã chứng kiến những bước đi quan trọng của Thanh tra Chính phủ trong chuyển đổi số. Dù còn đối mặt với những hạn chế về pháp lý và nguồn lực, nhưng với định hướng rõ ràng và các giải pháp đột phá trong giai đoạn 2026-2030, Thanh tra Chính phủ đang từng bước khẳng định vai trò tiên phong trong việc ứng dụng công nghệ để nâng cao hiệu quả cải cách hành chính, góp phần xây dựng một nền hành chính hiện đại, minh bạch và vì lợi ích của người dân.