Ngoại giao Việt Nam - 80 năm hành trình bản lĩnh, trí tuệ và khát vọng vươn tầm

Tổng Bí thư Tô Lâm dự Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập ngành Ngoại giao Việt Nam. Ảnh: An Đăng/TTXVN

Dự lễ kỷ niệm có các đồng chí nguyên Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh; nguyên Chủ tịch nước Trương Tấn Sang; các đồng chí Uỷ viên Bộ Chính trị Nguyễn Trọng Nghĩa, Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương; Nguyễn Xuân Thắng, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh; Nguyễn Hoà Bình, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ; Phan Văn Giang, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng; Lương Tam Quang, Bộ trưởng Bộ Công an.

Về phía Bộ Ngoại giao, tham dự Lễ kỷ niệm có đồng chí Bùi Thanh Sơn, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ, Bí thư Đảng ủy, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao; cùng nguyên lãnh đạo và cán bộ Bộ Ngoại giao qua các thời kỳ, trong đó có đồng chí Nguyễn Dy Niên, đồng chí Phạm Gia Khiêm, đồng chí Nguyễn Thị Bình; nguyên lãnh đạo Ban Đối ngoại Trung ương, Đảng uỷ ngoài nước; các đồng chí Uỷ viên, Uỷ viên dự khuyết Trung ương Đảng, các đồng chí Đại sứ, Trưởng Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài tham dự trực tuyến và toàn thể cán bộ ngoại giao qua các thời kỳ.

Khởi nguồn từ tầm nhìn chiến lược của Chủ tịch Hồ Chí Minh

Cách đây tròn 80 năm, Chủ tịch Hồ Chí Minh – người sáng lập Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa – đã trực tiếp đảm nhận cương vị Bộ trưởng Ngoại giao đầu tiên. Từ giây phút ấy, ngoại giao Việt Nam được xác định sứ mệnh thiêng liêng: Là “binh chủng hợp thành của cách mạng” trên mặt trận không tiếng súng, kiên cường bảo vệ độc lập, chủ quyền, đồng thời mở rộng vòng tay bè bạn, gắn kết dân tộc với bạn bè năm châu vì hòa bình, công lý và nhân văn.

Trong phát biểu tại lễ kỷ niệm, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn khẳng định: “Ngoại giao Việt Nam 80 năm qua là hành trình của bản lĩnh, trí tuệ và lòng trung thành son sắt với Đảng, Tổ quốc và Nhân dân.”

Hành trình ấy không chỉ được viết bằng văn bản ngoại giao, những hiệp định lịch sử, mà còn bằng mồ hôi, trí tuệ và cả máu của nhiều thế hệ cán bộ ngoại giao. Từ Hiệp định sơ bộ 6/3/1946, Tạm ước 14/9/1946, Hiệp định Geneva 1954 đến Hiệp định Paris 1973 – mỗi dòng chữ trong văn kiện đều thấm đẫm sự hy sinh thầm lặng, là minh chứng sống động cho sức mạnh mềm và bản lĩnh Việt Nam.

Trong khói lửa chiến tranh, cán bộ ngoại giao không chỉ là những nhà đàm phán dũng cảm, kiên định mà còn là chiến sĩ trên mặt trận bảo vệ từng tấc đất, từng lợi ích dân tộc bằng ngôn từ và lập luận sắc bén. Những mốc son Geneva, Paris không chỉ góp phần xoay chuyển cục diện mà còn khẳng định tầm nhìn chiến lược, sự khôn khéo và bản lĩnh của ngoại giao cách mạng Việt Nam.

Bước sang thời kỳ Đổi mới, ngoại giao lại tiếp tục đóng vai trò tiên phong mở đường. Chính sách đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa đã đưa Việt Nam thoát khỏi thế bao vây, cấm vận; bình thường hóa quan hệ với các nước; mở rộng hội nhập quốc tế. Từ một quốc gia đứng bên lề các dòng chảy toàn cầu, Việt Nam đã vươn mình mạnh mẽ, trở thành thành viên tích cực, đối tác tin cậy, có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn nhấn mạnh: 80 năm qua, được thử thách và trui rèn trong những thời điểm đất nước đối mặt muôn vàn khó khăn, ngành Ngoại giao đã trưởng thành vượt bậc, lập nhiều thành tựu có ý nghĩa lịch sử, đóng góp quan trọng vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Ngành đã vinh dự được Nhà nước trao tặng hai Huân chương Sao vàng, một Huân chương Hồ Chí Minh và nhiều phần thưởng cao quý khác.

“80 năm không chỉ là con số, mà còn là dấu ấn của hàng ngàn cuộc đời cống hiến. Nhiều cán bộ ngoại giao đã chấp nhận hy sinh, xa quê hương, gia đình để bảo vệ lợi ích quốc gia – dân tộc, giữ gìn uy tín, hình ảnh Việt Nam trên trường quốc tế”, Bộ trưởng xúc động nói.

Tại lễ kỷ niệm, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn bày tỏ sự tri ân sâu sắc đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh – người đặt nền móng cho nền ngoại giao hiện đại Việt Nam; biết ơn các thế hệ lãnh đạo Đảng, Nhà nước; tri ân lớp lớp cán bộ ngoại giao đi trước và lực lượng đang công tác hôm nay; đồng thời cảm ơn bạn bè, đối tác quốc tế luôn đồng hành cùng Việt Nam trên hành trình hòa bình, hợp tác và phát triển.

Ông khẳng định, trong thế giới nhiều biến động, những chuyển dịch mang tính thời đại đặt ra yêu cầu đổi mới tư duy, hành động quyết liệt và tầm nhìn chiến lược. “Trách nhiệm trước Tổ quốc, lịch sử và Nhân dân thôi thúc chúng ta viết tiếp những trang sử vàng bằng bản lĩnh, trí tuệ và khát vọng lớn. Ngoại giao phải tiếp tục là ngọn lửa mở đường, là chất keo kết nối lợi ích quốc gia – dân tộc với xu thế thời đại, là điểm tựa vững chắc cho phát triển đất nước”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Thay mặt thế hệ cán bộ ngoại giao hôm nay, ông hứa với Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Quốc hội, Nhân dân và đồng chí Tổng Bí thư sẽ nỗ lực hết mình, vượt qua mọi khó khăn để tiếp nối truyền thống hào hùng, góp phần thực hiện thắng lợi hai mục tiêu 100 năm, xây dựng đất nước phồn vinh, hạnh phúc.

Thắp sáng niềm tin về một thế giới hòa bình, hợp tác và phát triển

Phát biểu tại Lễ kỷ niệm, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh sự kiện diễn ra trong không khí hào hùng, thiêng liêng hướng tới kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9. Lễ kỷ niệm nhìn lại chặng đường 80 năm xây dựng và trưởng thành của ngành Ngoại giao Việt Nam cũng là niềm vui, niềm tự hào chung của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân.

Theo Tổng Bí thư Tô Lâm, trải qua 80 năm lịch sử hào hùng của dân tộc, lớp lớp cán bộ, công chức, viên chức, người lao động làm công tác đối ngoại, ngoại giao bằng những nỗ lực không ngừng nghỉ và cả những hy sinh thầm lặng đã góp phần viết nên bản anh hùng ca vĩ đại của cả dân tộc. Ngoại giao luôn gắn liền với vận mệnh đất nước từ buổi bình minh độc lập mùa thu năm 1945 đến khúc ca khải hoàn hòa bình, thống nhất năm 1975 và đổi mới, hội nhập, xây dựng cơ đồ, vươn tầm vị thế Việt Nam trên trường quốc tế ngày nay.

“Trong hành trình lịch sử vinh quang đó, đối ngoại, ngoại giao Việt Nam có quyền tự hào về những đóng góp xứng đáng của mình”, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh.

Theo người đứng đầu Đảng ta, nền Ngoại giao Việt Nam dưới sự dẫn dắt trực tiếp của Chủ tịch Hồ Chí Minh với tư cách là Bộ trưởng Ngoại giao đầu tiên của nước Việt Nam độc lập, tự do đã mang trong mình sứ mệnh kép: bảo vệ nền độc lập non trẻ vừa giành được và mở cánh cửa quan hệ hợp tác với bạn bè khắp năm châu.

Nhìn lại chặng đường 80 năm, Tổng Bí thư Tô Lâm chỉ ra những nguyên nhân cốt lõi làm nên bản lĩnh và thành công của ngoại giao Việt Nam:

Một là, sự lãnh đạo sáng suốt, đúng đắn của Đảng đối với đối ngoại, ngoại giao. Đường lối đúng đắn, nhất quán, độc lập, tự chủ; tầm nhìn chiến lược của Trung ương Đảng mà trực tiếp và thường xuyên là Bộ Chính trị, Ban Bí thư là nhân tố quyết định mọi thắng lợi về đối ngoại, ngoại giao.

Hai là, tư tưởng, phong cách và nghệ thuật ngoại giao Hồ Chí Minh với phương pháp kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại; phương châm "dĩ bất biến ứng vạn biến"; nghệ thuật là "ngũ tri" (biết mình, biết người, biết thời thế, biết dừng và biết biến) phong cách là kết hợp hài hòa giữa giá trị dân tộc và nhân loại, làm cho mọi người cảm thấy gần gũi, chân thành. Không có gì khác, tư tưởng, phong cách và nghệ thuật ngoại giao Hồ Chí Minh chính là kim chỉ nam dẫn đường cho mọi thắng lợi của ngoại giao Việt Nam.

Ba là, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc và sự đồng lòng của cả hệ thống chính trị. Chỗ dựa của ngoại giao là Đảng, là đất nước. Ngoại giao luôn kết hợp chặt chẽ với quốc phòng - an ninh - kinh tế - văn hóa, kết nối Trung ương - địa phương - doanh nghiệp - kiều bào; phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, của đất nước.

Bốn là, sự ủng hộ, hợp tác rộng rãi của bạn bè, đối tác quốc tế. Từ những người bạn trong phong trào hòa bình đến các đối tác phát triển hôm nay, niềm tin dành cho Việt Nam được dựng xây trên giá trị phổ quát toàn nhân loại và truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc Việt Nam - đoàn kết, thủy chung, nhân nghĩa...

Trong bối cảnh thế giới đang trải qua những thay đổi mang tính thời đại, Tổng Bí thư Tô Lâm cho rằng, Ngoại giao Việt Nam đang đứng trước sứ mệnh lịch sử. Đó là phải giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực hiện thành công các đột phá lớn của đất nước, đặc biệt là hai mục tiêu 100 năm, góp phần đưa đất nước bước vào kỷ nguyên phát triển thịnh vượng. Để đạt được mục tiêu đó, Tổng Bí thư Tô Lâm đề nghị ngành Ngoại giao quán triệt và tập trung thực hiện một số định hướng lớn:

Thứ nhất, xây dựng nền ngoại giao toàn diện, hiện đại, chuyên nghiệp, mang đậm bản sắc Việt Nam.

Thứ hai, bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia - dân tộc trên cơ sở các nguyên tắc cơ bản của Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế.

Thứ ba, nâng tầm đóng góp của Việt Nam cho nền chính trị thế giới, nền kinh tế toàn cầu, nền văn minh nhân loại, cho hòa bình, hợp tác, phát triển trong khu vực và trên thế giới.

Thứ tư, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác nghiên cứu, dự báo, tham mưu chiến lược về đối ngoại.

Thứ năm, xây dựng đội ngũ cán bộ ngoại giao "vừa hồng, vừa chuyên", đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong kỷ nguyên mới.

Tổng Bí thư Tô Lâm đánh giá: “Trải qua những biến động của thời cuộc, ngoại giao Việt Nam đã không ngừng vươn mình, khẳng định bản lĩnh một dân tộc yêu chuộng hòa bình, khát vọng phát triển, bản lĩnh và khôn khéo trong ứng xử đối ngoại. Hôm nay, khi đứng trong cộng đồng quốc tế với tư thế mới, chúng ta có quyền tự hào rằng: Ngoại giao Việt Nam không chỉ phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân, mà còn góp phần thắp sáng niềm tin về một thế giới hòa bình, hợp tác và phát triển”.

Thời gian tới, trong bối cảnh Việt Nam phải vươn mình trở thành nước phát triển, thu nhập cao, một quốc gia hùng cường, thịnh vượng và hạnh phúc, Tổng Bí thư Tô Lâm bày tỏ kỳ vọng: “Tôi tin tưởng chắc chắn rằng ngoại giao Việt Nam - với bản lĩnh, trí tuệ, khí phách và cốt cách của con người Việt Nam kỷ nguyên mới - sẽ tiếp tục là lực lượng tiên phong, nòng cốt với các trọng trách vinh quang: Tạo lập và gìn giữ môi trường hòa bình, ổn định, tiên phong kết nối hợp tác, khơi mở và thu hút nguồn lực phát triển, không ngừng nâng cao vị thế đất nước”.

Thay mặt Lãnh đạo Đảng và Nhà nước, Tổng Bí thư Tô Lâm nhiệt liệt biểu dương và chúc mừng những thành quả, đóng góp xuất sắc của ngành ngoại giao; đồng thời kỳ vọng toàn ngành tiếp tục đoàn kết, đổi mới, sáng tạo, lập nên nhiều thành tích, thành tựu mới, xứng đáng với niềm tin yêu của Đảng, Nhà nước và Nhân dân.

Trong khuôn khổ buổi lễ, Tổng Bí thư Tô Lâm thay mặt Đảng và Nhà nước trao tặng Huân chương Lao động hạng Nhất cho Bộ Ngoại giao, đồng thời phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động cho nguyên Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Bình - người đã có công lao to lớn trong lĩnh vực đối ngoại, đóng góp vào sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc.

Phát biểu đáp từ, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn khẳng định: Với bản lĩnh và hào khí được hun đúc qua hàng nghìn năm lịch sử, cùng sự trưởng thành trong thời đại Hồ Chí Minh, ngoại giao Việt Nam chắc chắn sẽ tiếp tục viết nên những trang sử mới, đưa đất nước sánh vai cùng các cường quốc năm châu như Bác Hồ hằng mong muốn.