Siết kỷ cương trong công tác thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo

Dự thảo Nghị định quy định, UBND cấp tỉnh bố trí cán bộ, công chức có trình độ, năng lực và sự hiểu biết về pháp luật để làm nhiệm vụ tiếp công dân theo quy định của Luật Tiếp công dân. Ảnh minh họa: baochinhphu.vn

Mô hình quản trị 2 cấp – bước tiến trong tổ chức chính quyền địa phương hiện đại

Dự thảo Nghị định quy định về Quy chế làm việc mẫu của UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (gọi chung là cấp tỉnh) được xây dựng dựa trên cơ sở Luật Tổ chức chính quyền địa phương số 72/2025/QH15, nhằm thể chế hóa mô hình chính quyền địa phương 2 cấp (cấp tỉnh và cấp xã).

Văn bản này kế thừa các quy định còn phù hợp từ Quyết định số 53/2006/QĐ-TTg trước đây, đồng thời cập nhật các điểm mới như đẩy mạnh cải cách hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong hoạt động của chính quyền địa phương.

Mục tiêu của dự thảo là thiết lập một quy chế làm việc mẫu để UBND cấp tỉnh có cơ sở pháp lý vững chắc xây dựng Quy chế làm việc riêng, đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ, hướng tới quản trị công hiện đại, minh bạch và hiệu quả, đề cao vai trò của người đứng đầu.

Dự thảo gồm 10 Chương và 50 Điều, trong đó dành riêng Chương VI quy định về công tác thanh tra, tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo.

Siết chặt kỷ luật, kỷ cương trong công tác thanh tra, tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo

Nội dung Chương VIII của dự thảo Nghị định tập trung vào công tác thanh tra, tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo, khẳng định trách nhiệm của Chủ tịch UBND, các thành viên và Chánh Thanh tra trong việc thực hiện nghiêm túc công tác này.

Theo dự thảo, Chủ tịch UBND cấp tỉnh có trách nhiệm chỉ đạo Chánh Thanh tra cấp tỉnh, Chánh Văn phòng UBND cấp tỉnh và người đứng đầu các cơ quan chuyên môn liên quan phối hợp thực hiện nghiêm túc công tác thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, đồng thời định kỳ tổ chức họp để giải quyết các đơn thư tồn đọng.

Đặc biệt, Chủ tịch UBND cấp tỉnh phải có lịch tiếp công dân và có thể ủy nhiệm cho Phó Chủ tịch tiếp công dân, tuy nhiên ít nhất mỗi tháng phải bố trí thời gian để trực tiếp tiếp công dân 1 buổi.

Chủ tịch UBND cấp tỉnh cũng phải chịu trách nhiệm trước Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ nếu để xảy ra tình trạng tham nhũng, lãng phí, gây thiệt hại lớn, các vụ việc khiếu kiện tồn đọng kéo dài, gây gắt, đông người, vượt cấp.

Về phía Chánh Thanh tra cấp tỉnh, có trách nhiệm giúp Chủ tịch UBND cấp tỉnh tổ chức, chỉ đạo hoạt động thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo; kịp thời giải quyết những khiếu nại, tố cáo thuộc thẩm quyền hoặc được giao, đồng thời định kỳ hàng quý báo cáo tại phiên họp UBND cấp tỉnh về tình hình thực hiện công tác này.

Thanh tra Chính phủ góp ý hoàn thiện dự thảo, bảo đảm thống nhất pháp lý

Đối với công tác thanh tra và giải quyết khiếu nại, tố cáo, Thanh tra Chính phủ đã có ý kiến góp ý cụ thể đối với dự thảo Nghị định. Theo đó, Thanh tra Chính phủ đề nghị bổ sung cụm từ “kết luận nội dung tố cáo” ngay sau cụm từ “quyết định giải quyết khiếu nại” tại Điều 43. Bộ Nội vụ đã tiếp thu ý kiến này, rà soát và điều chỉnh, bổ sung vào dự thảo Nghị định.

Ngoài ra, Thanh tra Chính phủ cũng đề xuất bổ sung nội dung quan trọng tại Khoản 5 Điều 44 về trách nhiệm của Chánh Văn phòng UBND cấp tỉnh, làm rõ rằng: “Việc ủy quyền trả lời không bao gồm quyền thay Chủ tịch UBND cấp tỉnh ban hành quyết định giải quyết khiếu nại, tố cáo”, nhằm đảm bảo thống nhất với Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo, tránh việc hiểu và áp dụng sai. Nội dung này cũng đã được Bộ Nội vụ tiếp thu, rà soát, điều chỉnh và bổ sung vào dự thảo.

Bà Phạm Thị Phượng, Vụ Pháp chế (Thanh tra Chính phủ). Ảnh: Dương Nguyễn

Bà Phạm Thị Phượng, Vụ Pháp chế (Thanh tra Chính phủ), đã đưa ra một số ý kiến chuyên sâu liên quan đến công tác tiếp công dân và xử lý đơn thư. Cụ thể, cần làm rõ hơn về lịch tiếp công dân của Chủ tịch UBND cấp tỉnh, theo đó, lịch này cần được niêm yết tại trụ sở cơ quan và đăng tải trên cổng thông tin điện tử. Đặc biệt, về thời gian tiếp công dân trực tiếp của Chủ tịch, bà Phượng đồng tình với ý kiến nên sửa cụm từ "1 buổi" thành "1 ngày" (trên một tháng) tại Khoản 3, Điều 41, để đảm bảo phù hợp và thống nhất với quy định tại Điều 18 của Luật Tiếp công dân hiện hành.

Liên quan đến trách nhiệm của Chánh Thanh tra cấp tỉnh tại Khoản 3 Điều 43, bà Phượng đề nghị xem xét lược bỏ quy định về việc Chánh Thanh tra yêu cầu người đứng đầu cơ quan chuyên môn phải giải quyết lại quyết định giải quyết khiếu nại hoặc kết luận nội dung tố cáo, vì hiện nay Luật Khiếu nại và Luật Tố cáo chưa có quy định cho phép người đã ban hành quyết định/kết luận tự sửa đổi hoặc giải quyết lại vấn đề này, gây vướng mắc pháp lý.

Việc ban hành Nghị định quy định về Quy chế làm việc mẫu này là cần thiết để hoàn thiện thể chế trong bối cảnh tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp mới. Các quy định chi tiết trong Chương VIII, đặc biệt về trách nhiệm cá nhân của Chủ tịch và các thành viên UBND cấp tỉnh trong công tác thanh tra, tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo, được kỳ vọng sẽ góp phần xây dựng chính quyền địa phương gần Nhân dân, phục vụ Nhân dân, chịu sự kiểm tra, giám sát của Nhân dân, qua đó nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của bộ máy chính quyền cấp tỉnh.