Rối với hàng trăm dự án điện mặt trời vi phạm

Ồ ạt xây dựng trên đất nông nghiệp

Theo Sở Công Thương tỉnh Đắk Lắk, thời gian qua trên địa bàn tỉnh có tổng cộng 5.379 hệ thống ĐMTMN được thực hiện đấu nối, đưa vào vận hành. Trong đó, 5.351 ĐMTMN do Công ty Điện lực Đắk Lắk quản lý, 28 ĐMTMN do các hợp tác xã điện quản lý với tổng công suất lắp đặt các hệ thống là 650,170MWp.

Tuy vậy, có tới 411 hệ thống chưa bổ sung, hoàn thiện hồ sơ để bảo đảm đầy đủ thủ tục, hồ sơ pháp lý. Trong số này, 20 ĐMTMN xây dựng trên đất của chủ đầu tư nhưng chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, 195 ĐMTMN xây dựng trên đất nông nghiệp, đất trồng cây lâu năm, đất chưa được chuyển đổi mục đích sử dụng đất. Có 94 ĐMTMN thiếu giấy phép xây dựng hoặc văn bản xác nhận về bảo đảm kết cấu an toàn chịu lực của công trình. 102 ĐMTMN còn lại thiếu biên bản kiểm tra phòng cháy chữa cháy hoặc văn bản thẩm duyệt phòng cháy chữa cháy.

Trước tình trạng này, ngày 20-6, UBND tỉnh Đắk Lắk có văn bản yêu cầu khắc phục tồn tại cũng như tăng cường công tác quản lý nhà nước về đầu tư, phát triển ĐMTMN. Theo đó, UBND tỉnh Đắk Lắk giao các sở, ngành, doanh nghiệp phối hợp với các địa phương để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc cho người dân và các doanh nghiệp đầu tư ĐMTMN.

UBND tỉnh Đắk Lắk lưu ý phải đặc biệt quan tâm, sớm xử lý dứt điểm việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất cho phù hợp theo quy định; cấp giấy phép xây dựng, văn bản xác nhận kết cấu công trình và an toàn chịu lực, văn bản thẩm duyệt phòng cháy chữa cháy… đối với các ĐMTMN thuộc diện bắt buộc phải bổ sung. Cùng với đó, các chủ đầu tư ĐMTMN phải thực hiện ngay việc bổ sung những thủ tục pháp lý còn thiếu. Trường hợp nào cố tình không thực hiện việc hoàn thiện hồ sơ thì xử lý theo quy định. Kết quả thực hiện những việc trên phải báo cáo về UBND tỉnh trước ngày 20-7.

Theo ông Lưu Văn Khôi, sau khi các chủ đầu tư báo cáo, sở sẽ tham mưu cho UBND tỉnh về hướng xử lý. Nếu chủ đầu tư không khắc phục được do đã xây dựng trên đất không phù hợp với quy hoạch sử dụng đất thì các địa phương phải cưỡng chế, giải tỏa công trình. Còn đối với các chủ đầu tư chưa đủ thủ tục xây dựng thì phạt về hành vi vi phạm hành chính về xây dựng không phép.

Còn theo ông Hà Văn Cương, Phó Giám đốc Công ty Điện lực Đắk Lắk, đơn vị đã yêu cầu các điện lực tiếp tục thông báo bằng văn bản, đề nghị các chủ đầu tư ĐMTMN liên hệ với các cơ quan chức năng thực hiện ngay việc khắc phục như yêu cầu của UBND tỉnh trước ngày 19-7. Trường hợp các thủ tục pháp lý được miễn hoặc chờ địa phương thì chủ đầu tư cần có văn bản xác nhận cụ thể.

Có sai phạm, thiếu sót vẫn được ký hợp đồng

Tại Gia Lai, theo tìm hiểu, từ tháng 5-2022, Công ty Điện lực Gia Lai (GLPC) đã thông báo tạm dừng thanh toán tiền mua điện đến các chủ đầu tư công trình ĐMTMN còn có vi phạm. Lý do, Tổng Công ty Điện lực Miền Trung có văn bản yêu cầu dừng, không thanh toán đối với các dự án/hệ thống ĐMTMN không bảo đảm quy định. Đến khi các tồn tại, vi phạm được khắc phục thì việc thanh toán mới tiến hành.

Trước đó, Sở Công Thương tỉnh Gia Lai đã chỉ ra hệ thống ĐMTMN, đường dây và trạm biến áp của 441 công trình trên địa bàn tỉnh thực hiện chưa đúng như: các đơn vị tư vấn thiết kế, thẩm tra, giám sát và đơn vị thi công chưa bảo đảm về điều kiện năng lực, chưa có thiết kế và hồ sơ hoàn công phần kết cấu đỡ các tấm pin; có 358/441 công trình chưa thỏa thuận hướng tuyến đường dây và vị trí trạm biến áp, 15/441 hệ thống điện mặt trời lắp trên mái công trình xây dựng làm bằng vật liệu tôn sáng… Ngoài ra, nhiều công trình hồ sơ không đầy đủ, chưa chuyển đổi mục đích sử dụng đất và hàng trăm công trình chưa triển khai mô hình kinh tế trang trại theo quy định.

Theo Sở Công Thương, dù các dự án ĐMTMN có nhiều sai phạm, thiếu sót như trên nhưng vẫn được GLPC ký hợp đồng mua bán điện.

Về phía Bộ Công Thương, bộ này đã kết luận GLPC có nhiều vi phạm như thời gian thực hiện thỏa thuận đấu nối ĐMTMN của nhiều công trình vượt quá thời hạn quy định. Trình tự thực hiện phát triển ĐMTMN cũng trái với quy định; nhiều công trình đã chốt chỉ số công tơ, đưa vào vận hành nhưng không có sản lượng phát điện trong năm 2020... Bộ Công Thương yêu cầu GLPC chịu trách nhiệm việc đã công nhận vận hành, ký hợp đồng và thanh toán tiền mua điện cho chủ đầu tư của các hệ thống ĐMTMN trên.