Bước chuyển mạnh mẽ của Thanh tra Quảng Ninh trong mô hình chính quyền 2 cấp
Từ ngày 1/7/2025, sau khi Thanh tra các sở, ngành và cấp huyện chấm dứt hoạt động, toàn bộ chức năng, nhiệm vụ và hơn 60 công chức được chuyển về Thanh tra tỉnh. Từ đây, Thanh tra Quảng Ninh trở thành đầu mối tham mưu cho Chủ tịch UBND tỉnh trong công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, khẳng định vị trí trung tâm trong mô hình chính quyền 2 cấp .
Thanh tra tỉnh Quảng Ninh chủ động, nỗ lực để bộ máy thanh tra vận hành nhịp nhàng, hiệu quả sau khi sắp xếp tổ chức theo mô hình chính quyền 2 cấp. Ảnh: Đ.H
Ngay sau khi Bộ Chính trị, Ban Bí thư ban hành các kết luận về sắp xếp, tinh gọn bộ máy, Thanh tra tỉnh Quảng Ninh đã khẩn trương quán triệt tới cán bộ, đảng viên, công chức. Các nghị quyết, kết luận quan trọng như Kết luận 134-KL/TW về đề án sắp xếp hệ thống cơ quan thanh tra tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả; Kết luận 183-KL/TW về bảo đảm tổ chức bộ máy chính quyền hai cấp… được phổ biến sâu rộng.
Bên cạnh đó, Tỉnh ủy, UBND tỉnh Quảng Ninh cũng ban hành nhiều công văn chỉ đạo, tạo hành lang chính trị, pháp lý đầy đủ cho việc chuyển đổi mô hình. Trên cơ sở đó, Thanh tra tỉnh tham mưu UBND tỉnh ban hành Quyết định 1262/QĐ-UBND ngày 24/4/2025 để triển khai kế hoạch thực hiện, đồng bộ với các quyết định của Thủ tướng Chính phủ và Thanh tra Chính phủ.
Điểm nhấn lớn nhất là từ 1/7/2025, toàn bộ Thanh tra các sở, ngành và cấp huyện chấm dứt hoạt động. Thanh tra tỉnh trở thành cơ quan duy nhất thực hiện chức năng thanh tra hành chính trên địa bàn, đồng thời tiếp nhận 60 công chức từ các đơn vị sáp nhập.
Từ đây, bộ máy Thanh tra tỉnh được tổ chức lại thành 10 đơn vị cấp phòng với 101 công chức hiện có, trong tổng số 140 biên chế được giao. UBND tỉnh cũng ban hành Quyết định 51/2025/QĐ-UBND quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Thanh tra tỉnh, đánh dấu bước chuyển chính thức sang mô hình mới.
Không chỉ sắp xếp lại nhân sự, Thanh tra tỉnh còn ban hành hàng loạt quy chế, quy định nội bộ từ luân chuyển, điều động cán bộ; quy chế hoạt động của đoàn thanh tra; đến quy định văn hóa công sở, quy tắc ứng xử, cơ chế thi đua, khen thưởng. Đây là bước quan trọng để bộ máy mới vận hành trơn tru, tránh tình trạng "chắp vá" sau sáp nhập.
Một nhiệm vụ nổi bật khác là công tác bồi dưỡng cán bộ cấp xã, phường, đặc khu. Theo Kế hoạch 28/KH-TTr, Thanh tra tỉnh tổ chức lớp tập huấn về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng cho 162 học viên. Đây là lực lượng sẽ trực tiếp xử lý công việc tại cơ sở, trong bối cảnh mô hình chính quyền 2 cấp đòi hỏi đội ngũ xã, phường phải đảm đương nhiều trách nhiệm hơn. Việc tập huấn kịp thời giúp trang bị kiến thức pháp luật, kỹ năng xử lý tình huống, đồng thời nâng cao tinh thần trách nhiệm, đạo đức công vụ.
Báo cáo của Thanh tra tỉnh cho thấy, việc sắp xếp chính quyền 2 cấp kéo theo áp lực lớn trong công tác tiếp dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo. Trước đây, Chủ tịch UBND cấp huyện có thẩm quyền giải quyết khiếu nại lần hai. Nay toàn bộ các vụ việc này đều thuộc thẩm quyền của Chủ tịch UBND tỉnh và Thanh tra tỉnh là cơ quan tham mưu trực tiếp.
Năm 2025, Thanh tra tỉnh Quảng Ninh là Cụm trưởng Cụm thi đua số II, Thanh tra 9 tỉnh đồng bằng sông Hồng. Ảnh: Trung Hà
Điều này khiến khối lượng công việc tăng mạnh, đặc biệt trong bối cảnh dự báo tình hình khiếu nại, tố cáo về đất đai, bồi thường, giải phóng mặt bằng, tái định cư… vẫn tiềm ẩn nhiều nguy cơ "điểm nóng". Thanh tra tỉnh cũng lưu ý khả năng phát sinh tố cáo liên quan đến công tác cán bộ khi chuẩn bị cho Đại hội Đảng bộ tỉnh và Đại hội toàn quốc lần thứ XIV của Đảng.
Trong quá trình thực hiện, Thanh tra tỉnh chỉ ra 3 nhóm khó khăn nổi bật. Việc sáp nhập bộ máy khiến một số cuộc thanh tra, kiểm tra phải điều chỉnh tiến độ, tác động trực tiếp đến việc triển khai nhiệm vụ thường xuyên. Bên cạnh đó, toàn bộ khiếu nại lần hai nay dồn hết lên cấp tỉnh, tạo áp lực lớn cho cán bộ tham mưu cũng như cho Chủ tịch UBND tỉnh trong quá trình giải quyết. Ngoài ra, dù được tăng cường từ cấp huyện, đội ngũ công chức cấp xã vẫn thiếu và chất lượng chưa đồng đều, đặc biệt trong công tác tiếp công dân và xử lý khiếu nại, tố cáo, khiến hiệu quả thực thi nhiệm vụ ở cơ sở chưa thật sự vững chắc.
Để khắc phục, Thanh tra tỉnh kiến nghị UBND tỉnh và Trung ương cần sớm rà soát, hoàn thiện hệ thống pháp luật về thanh tra, tiếp công dân, khiếu nại, tố cáo cho phù hợp với mô hình 2 cấp, tránh tình trạng “độ trễ”. Đồng thời, UBND tỉnh nên ban hành chỉ thị siết chặt kỷ luật, kỷ cương, nâng cao trách nhiệm của người đứng đầu trong công tác tiếp dân và giải quyết khiếu nại. Các sở, ngành, địa phương phải chủ động rà soát, phối hợp xử lý, giải quyết dứt điểm những vụ việc phức tạp, tồn đọng, không để kéo dài gây bức xúc.
Đi cùng với đó là củng cố, kiện toàn nhân sự, bồi dưỡng nghiệp vụ và có chính sách động viên, khen thưởng kịp thời. Thanh tra tỉnh cũng nhấn mạnh cần đầu tư cơ sở vật chất, ứng dụng công nghệ thông tin để phục vụ công tác tiếp dân thuận lợi hơn.
Mô hình chính quyền 2 cấp tại Quảng Ninh đặt Thanh tra tỉnh vào vai trò vừa là "tai mắt" của UBND tỉnh trong giám sát, phòng ngừa tiêu cực, vừa là "địa chỉ" để người dân gửi gắm niềm tin khi có khiếu nại, tố cáo. Tinh gọn bộ máy không đồng nghĩa nhẹ việc, ngược lại, khối lượng công việc ngày càng nhiều, phức tạp. Tuy nhiên, với quyết tâm chính trị từ Tỉnh ủy, UBND tỉnh và sự chủ động của đội ngũ cán bộ, ngành Thanh tra Quảng Ninh kỳ vọng sẽ vừa bảo đảm hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước, vừa giữ vững ổn định xã hội trong bối cảnh nhiều thách thức.
