An Giang báo cáo Thanh tra Chính phủ kết quả thanh tra về quản lý, khai thác các mỏ vật liệu xây dựng

UBND tỉnh An Giang đã có báo cáo gửi Thanh tra Chính phủ kết quả thanh tra chuyên đề về quản lý, khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng. Ảnh minh họa: Cảnh Nhật

Tăng cường quản lý khai thác khoáng sản

Thực hiện Công văn số 2414/TTCP-C.I ngày 2/10/2025 của Thanh tra Chính phủ, UBND tỉnh An Giang đã có báo cáo tổng hợp tình hình công tác quản lý thăm dò, khảo sát, quy hoạch, cấp phép, khai thác, vận chuyển đối với các mỏ vật liệu xây dựng trên địa bàn 2 tỉnh An Giang và Kiên Giang trước sáp nhập.

Báo cáo cho thấy, trong giai đoạn từ tháng 1/2019 đến tháng 6/2024, HĐND và UBND 2 tỉnh An Giang và Kiên Giang đã ban hành 13 văn bản quy phạm pháp luật cùng 45 văn bản hành chính để quản lý, chỉ đạo, hướng dẫn, đôn đốc hoạt động khoáng sản, đồng thời bãi bỏ 6 văn bản liên quan.

Bộ Tài nguyên và Môi trường và UBND 2 tỉnh đã cấp 7 giấy phép thăm dò khoáng sản làm vật liệu xây dựng và 24 giấy phép khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng, trong đó có 5 giấy phép cấp mới và 19 giấy phép gia hạn, nâng công suất.

Đối với tỉnh An Giang (cũ), Thanh tra Chính phủ đã ban hành Kết luận thanh tra số 1522/KL-TTCP ngày 6/7/2023, trong đó có nội dung thanh tra công tác cấp giấy phép khai thác cát. Do đó, Thanh tra tỉnh không tiến hành thanh tra việc cấp, gia hạn giấy phép thăm dò, khai thác đối với khoáng sản là cát sông, chỉ tiến hành thanh tra đối với hồ sơ tham mưu cấp, gia hạn giấy phép thăm dò, khai thác khoáng sản là đá xây dựng.

UBND tỉnh An Giang cho biết, trong giai đoạn 2019 - 2024, công tác quản lý thăm dò, khảo sát, quy hoạch, cấp phép, khai thác, vận chuyển đối với các mỏ vật liệu xây dựng trên địa bàn tỉnh An Giang (cũ) đạt được nhiều kết quả tích cực. Việc cấp giấy phép khai thác khoáng sản (gồm cát sông và đá xây dựng) góp phần cung cấp nguồn vật liệu cho các công trình trọng điểm của tỉnh và khu vực.

Các doanh nghiệp được cấp phép khai thác đều thực hiện dự án đầu tư xây dựng công trình theo quy định, có thiết kế mỏ được phê duyệt, bổ nhiệm giám đốc điều hành mỏ, lập báo cáo đánh giá tác động môi trường và dự án cải tạo, phục hồi môi trường đầy đủ. Việc thống kê, kiểm kê trữ lượng và báo cáo định kỳ được thực hiện nghiêm túc.

Tại tỉnh Kiên Giang (cũ), các sở, ngành, địa phương đã có nhiều cố gắng trong công tác tham mưu quản lý Nhà nước về khai thác tài nguyên khoáng sản vật liệu xây dựng. UBND tỉnh đã tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo thanh tra, kiểm tra đối với lĩnh vực khai thác tài nguyên khoáng sản, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong hoạt động quản lý Nhà nước.

Bên cạnh đó, các tổ chức, đơn vị tham gia hoạt động khoáng sản vật liệu xây dựng trên địa bàn nhìn chung có ý thức chấp hành pháp luật, thực hiện cơ bản đầy đủ các nghĩa vụ, trách nhiệm trước khi triển khai giấy phép khai thác (thực hiện bồi thường, giải phóng mặt bằng, thuê đất); lập, phê duyệt thiết kế mỏ, thực hiện nghĩa vụ tài chính theo quy định pháp luật.

Hàng loạt tồn tại, thiếu sót

Bên cạnh những kết quả tích cực, báo cáo cũng chỉ rõ nhiều tồn tại, thiếu sót trong công tác quản lý khoáng sản. Tại tỉnh An Giang (cũ), Sở Tài nguyên và Môi trường chưa rà soát đầy đủ các yếu tố như quy hoạch, giao thông thủy… khi lựa chọn khu mỏ khoáng sản để đưa vào kế hoạch đấu giá, dẫn đến việc doanh nghiệp sau khi trúng đấu giá không được chấp thuận chủ trương đầu tư và cấp giấy phép khai thác, làm giảm hiệu quả của việc đấu giá.

Công tác quản lý sau cấp phép của Sở Tài nguyên và Môi trường còn thiếu chặt chẽ, không thường xuyên, tất cả doanh nghiệp được cấp phép khai thác khoáng sản đá xây dựng đều có vi phạm phải xử lý. Sở cũng không theo dõi, giám sát và kiểm tra việc các doanh nghiệp sử dụng đá khai thác cho công trình sử dụng vốn ngân sách, công trình khắc phục thiên tai theo quy định.

Tại tỉnh Kiên Giang (cũ), qua kiểm tra hồ sơ tổ chức đấu giá quyền khai thác khoáng sản 2 mỏ đá vôi Cà Đa, núi Nhà Vô (xã Dương Hoà, huyện Kiên Lương cũ) cho thấy trình tự, thủ tục đấu giá quyền khai thác còn một số hạn chế. Cụ thể, việc ban hành tiêu chí đánh giá, chấm điểm chưa đầy đủ; chưa ban hành quy định về các tiêu chuẩn đánh giá hồ sơ; chưa tham mưu văn bản phê duyệt kết quả trúng đấu giá; chưa nộp ngân sách khoản đặt trước và phí với tổng số tiền hơn 1,7 tỷ đồng.

Đáng chú ý, tỉnh Kiên Giang (cũ) có 3 doanh nghiệp được cấp giấy phép khai thác khoáng sản nhưng giao khoán việc khai thác, sản xuất, kinh doanh khoáng sản cho công ty khác, dẫn đến công ty nhận giao khoán nợ thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường, cấp quyền khai thác khoáng sản với tổng số tiền hơn 5,79 tỷ đồng. Một số trường hợp có dấu hiệu tội phạm trong hoạt động khai thác khoáng sản theo quy định tại Điều 227 Bộ luật Hình sự năm 2015 (được sửa đổi năm 2017).

Ngoài ra, có 16 doanh nghiệp khai thác đá xây dựng nhưng chưa lắp đặt trạm cân tại vị trí đưa khoáng sản nguyên khai ra khỏi khu vực khai thác; 4 doanh nghiệp thực hiện đóng cửa mỏ chậm; 3 doanh nghiệp không thực hiện báo cáo kiểm tra, nghiệm thu kết quả thực hiện đề án đóng cửa mỏ; 3 doanh nghiệp có hoạt động đào, đắp, san nền nhưng chưa đăng ký khu vực, công suất, khối lượng, phương pháp, thiết bị và kế hoạch khai thác theo quy định.

Công tác quản lý tài chính liên quan đến hoạt động khoáng sản cũng còn bất cập. Tại Kiên Giang (cũ), có 18 doanh nghiệp được cấp quyền khai thác khoáng sản nhưng chưa hoàn thành nghĩa vụ tài chính đến ngày 31/10/2024, với tổng số tiền thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường, tiền cấp quyền khai thác khoáng sản và tiền thuê đất hơn 22 tỷ đồng…

Trong báo cáo gửi Thanh tra Chính phủ, UBND tỉnh An Giang kiến nghị Chính phủ và Bộ Nông nghiệp và Môi trường sớm ban hành các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành Luật Địa chất và Khoáng sản 2024, trong đó các quy định cần cụ thể cho từng loại, nhóm khoáng sản khác nhau.