Thị trường ngầm tiền ảo hoạt động rất mạnh

Trung tướng Nguyễn Hải Trung thông tin, Công an thành phố Hà Nội đang điều tra một vụ án về tội danh lừa đảo, chiếm đoạt tài sản và rửa tiền, với số tiền ước tính có thể lên “nhiều nghìn tỷ”. Đối tượng chủ mưu, cầm đầu, tổ chức các hoạt động phạm tội này là người nước ngoài và thuê rất nhiều người các nước khác, trong đó có người Việt Nam. Trụ sở, địa điểm, tổ chức thực hiện hành vi phạm tội công cụ phương tiện, thiết bị phạm tội cũng ở nước ngoài, phương thức, thủ đoạn rất tinh vi.

“Khi nhận được tiền của bị hại chúng chia nhỏ gửi nhiều lần đến rất nhiều tài khoản, sau đó chụm về một tài khoản. Từ tài khoản đó quy đổi thành tiền ảo và từ đó rút tiền mặt”, Tướng Trung cho hay.

Trung tướng Nguyễn Hải Trung cho rằng, phải đảm bảo tính chính danh khi đăng ký mở và sử dụng tài khoản.

“Qua thực tiễn công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm nói chung và hoạt động phòng, chống rửa tiền nói riêng của Công an thành phố Hà Nội trong thời gian qua, nổi lên hoạt động liên quan đến sử dụng thông tin, giấy tờ giả để mở tài khoản hoặc thuê người khác mở tài khoản, sau đó bán lại tài khoản cho đối tượng để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật.

Mục đích của hành vi này là nhằm che giấu thông tin về tài sản của cá nhân, tổ chức thực sự quản lý, sở hữu tài sản, gây khó khăn, tránh né công tác phát hiện của các cơ quan quản lý nhà nước. Nếu nhận diện, xác định rõ đối tượng trực tiếp quản lý, sử dụng tài khoản sẽ góp phần triệt tiêu được việc giả mạo thông tin tài khoản”, ông Trung nêu.

Đại biểu đoàn Hà Nội lưu ý, cần có cơ chế phối hợp đối chiếu thông tin chủ tài khoản ngân hàng, tài khoản trên nền tảng trung gian thanh toán khi đăng ký mở tài khoản với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để phòng tránh các trường hợp sử dụng tài khoản giả; tổ chức cung cấp tài khoản, dịch vụ ngân hàng điện tử, giao dịch điện tử phải có đầy đủ, đồng bộ cơ sở vật chất, trang thiết bị, phương tiện nhận diện và xác thực thông tin người dùng. Đồng thời đưa hành vi mua, bán tài khoản, sử dụng thông tin hoặc giấy tờ giả để mở tài khoản vào diện các hành vi bị nghiêm cấm.

ĐB Trung đề nghị cần có quy định về quản lý tài sản ảo, tiền ảo, dịch vụ công nghệ tài chính để đưa vào diện đối tượng phải báo cáo về phòng, chống rửa tiền. “Chúng ta không thừa nhận tiền ảo, tiền điện tử và tiền kỹ thuật số nhưng thực tế hiện nay đang có một thị trường ngầm hoạt động rất sôi động, rất mạnh”, ĐB Trung nói.

Theo ĐB Trung phải có cơ chế sớm hơn, nhanh hơn để trì hoãn giao dịch, phong tỏa tài khoản đối với các giao dịch đáng ngờ có dấu hiệu phạm tội. “Nếu chờ bắt, tạm giữ được đối tượng thì đã quá muộn, gây khó khăn cho quá trình điều tra và thu hồi tài sản cho bị hại”, ông Trung nói.

Đại biểu Lê Xuân Thân (Khánh Hòa) đề nghị làm rõ các khái niệm “rửa tiền”, dấu hiệu “đáng ngờ” để không bỏ lọt tội phạm.

Giải trình tiếp thu, Thống đốc NHNN Việt Nam Nguyễn Thị Hồng nói, “dấu hiệu đáng ngờ” chủ yếu mang tính định tính, chỉ là bước khởi đầu, dấu hiệu cảnh báo ban đầu. Sau đó sẽ phải thu thập thông tin để xem xét, đánh giá, phân tích, xử lý… Nếu thấy thực sự nghi ngờ sẽ chuyển cho các cơ quan có thẩm quyền để điều tra, xác minh, xem giao dịch này có là “ rửa tiền ” hay không.

Theo bà Hồng, trong quá trình xây dựng dự thảo, có một số đại biểu đề nghị bổ sung quy định với những công ty cung cấp dịch vụ tài sản ảo, hay là kinh doanh tài chính, tiền tệ trên nền tảng công nghệ. Cơ quan soạn thảo đã đưa vào, nhưng qua tham vấn nhiều vòng, các ý kiến cho rằng, hoạt động này chưa được quy định trong văn bản quy phạm pháp luật do đó chưa nên đưa vào dự thảo luật. Luật này quy định giao cho Chính phủ bổ sung đối tượng báo cáo sau khi được sự chấp thuận, đồng ý của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.