Kinh tế Việt Nam sẵn sàng cho chu kỳ tăng trưởng mới

Đó là thông tin được các chuyên gia đưa ra tại Diễn đàn đầu tư Việt Nam 2026 do Trang tin điện tử tổng hợp VietnamBiz và Việt Nam Mới tổ chức ngày 4/11 tại TP. Hồ Chí Minh.

Xuất khẩu - động lực then chốt cho tăng trưởng

Chia sẻ về động lực củng cố đà tăng trưởng Việt Nam năm 2026, TS Lê Duy Bình – Giám đốc Economica Việt Nam cho rằng, trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam có độ mở thuộc nhóm cao nhất thế giới (tổng kim ngạch xuất nhập khẩu gấp hơn 1,8 lần GDP), xuất khẩu tiếp tục là động lực hàng đầu cho tăng trưởng năm 2026.

Năm 2025, dự kiến Việt Nam có thể đạt tổng kim ngạch xuất nhập khẩu khoảng 800–850 tỷ USD. Đây là một kỷ lục mới, phản ánh niềm tin vững chắc của các nhà nhập khẩu quốc tế đối với hàng hóa Việt Nam cũng như năng lực sản xuất, cung ứng của doanh nghiệp trong nước.

Triển vọng năm 2026 càng khả quan khi xu hướng nới lỏng tiền tệ tại các nền kinh tế lớn như Mỹ, EU, Nhật Bản, Hàn Quốc và ASEAN đang giúp phục hồi nhu cầu tiêu dùng và sản xuất toàn cầu. Qua đó thúc đẩy phục hồi sản xuất và tiêu dùng toàn cầu, mở rộng cơ hội cho hàng hóa Việt Nam. Căng thẳng thương mại quốc tế cũng đang giảm nhiệt, đặc biệt là những bước tiến tích cực trong bình thường hóa quan hệ thuế giữa Việt Nam và Mỹ, được kỳ vọng sẽ tạo cú hích trực tiếp cho xuất khẩu.

Nếu tận dụng tốt các hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới và duy trì ổn định tỷ giá, khu vực xuất khẩu hoàn toàn có thể đóng góp 40–45% vào mức tăng trưởng GDP năm 2026, tiếp tục giữ vai trò đầu tàu trong phục hồi và mở rộng sản xuất.

Ông Sacha Dray, chuyên gia kinh tế của World Bank Việt Nam, nhận định Việt Nam đang ghi nhận những chuyển biến mạnh mẽ và tích cực trong kinh tế, thể hiện qua vốn đăng ký kinh doanh tăng 8,2% so với năm ngoái – mức cao nhất trong khu vực.

Xuất khẩu cũng phục hồi ấn tượng, tăng 23% so với cùng kỳ, đạt 113 tỷ USD vào thị trường Mỹ – con số kỷ lục trong lịch sử thương mại của Việt Nam. Theo ông, sự hồi phục này có được nhờ hàng loạt chính sách được Chính phủ ban hành kịp thời, giúp giảm đáng kể lo ngại về thuế quan và duy trì đà tăng trưởng bền vững của GDP cũng như sản xuất công nghiệp.

Tuy nhiên, ông Dray lưu ý chính sách thuế của Mỹ hiện biến động mạnh, với mức thuế trung bình áp lên hàng hóa Việt Nam khoảng 15,3%. Một số nhóm ngành như kim loại hay công nghệ cao được hưởng ưu đãi đặc biệt nhưng sự thay đổi này khiến chi phí xuất – nhập khẩu tăng, ảnh hưởng trực tiếp đến các doanh nghiệp Việt Nam.

Ông cho rằng trong bối cảnh đó, Việt Nam cần tối ưu hóa hơn nữa việc tận dụng các FTA để mở rộng thị trường, đồng thời cân đối lại giữa xuất khẩu và tiêu dùng nội địa nhằm giảm rủi ro phụ thuộc.

“Đường đua” mở ra chu kỳ mới

Mặt khác, theo các chuyên gia, đầu tư công vẫn là cú hích quan trọng khi Chính phủ duy trì chính sách tài khóa mở rộng và đẩy nhanh tiến độ các dự án hạ tầng trọng điểm. Việc giải ngân mạnh không chỉ kích cầu ngắn hạn mà còn mở ra không gian phát triển mới, thúc đẩy liên kết vùng và tăng năng suất nền kinh tế.

Song song đó, khu vực tư nhân và đầu tư nước ngoài (FDI) ghi nhận tín hiệu tích cực. Các vướng mắc pháp lý dần được tháo gỡ, vốn FDI giải ngân tiếp tục tăng, trong khi doanh nghiệp trong nước phục hồi mạnh, thể hiện qua số lượng thành lập mới và mở rộng đầu tư.

Cùng với triết lý chính sách mới “được làm những gì pháp luật không cấm” môi trường kinh doanh ngày càng thông thoáng hơn, tạo nền tảng để các động lực này cộng hưởng, giúp kinh tế Việt Nam năm 2026 duy trì đà tăng trưởng vững chắc và chất lượng hơn.

Về chính sách tiền tệ, chuyên gia World Bank đánh giá Việt Nam đã phản ứng linh hoạt trước biến động toàn cầu và chính sách lãi suất của Fed. Nhờ nguồn dự trữ ngoại tệ vững vàng cùng cách điều hành chủ động của Ngân hàng Nhà nước, nền kinh tế Việt Nam có khả năng thích ứng và duy trì ổn định, tạo nền tảng vững chắc cho tăng trưởng trong thời gian tới.

Từ góc độ doanh nghiệp, ông Đặng Văn Thành - Chủ tịch Tập đoàn TTC cho rằng, năm 2026 sẽ mở ra một “đường đua mới” cho nền kinh tế Việt Nam sau giai đoạn tổng kết chiến lược 2021–2025. Dù kinh tế thế giới còn nhiều biến động nhưng Việt Nam đang bước vào giai đoạn hứng khởi với nền tảng chính sách được ban hành kịp thời và tương thích hơn. Năm 2026 vì thế sẽ là năm tiền đề quan trọng cho giai đoạn phát triển 2026–2030.

Ông Thành nhận định, sau đại dịch, nhiều chính sách của Việt Nam chủ yếu kích cung như giảm thuế, hạ lãi suất, gia hạn nợ… nhưng muốn tăng trưởng bền vững thì cần kích cầu để khơi dậy sức mua, niềm tin và tiêu dùng xã hội. Đầu tư công sẽ tiếp tục là “đầu kéo” trong ngắn hạn, song doanh nghiệp tư nhân mới là động lực then chốt giúp nền kinh tế tăng tốc. Nhà nước tạo môi trường, còn doanh nhân phải hội nhập, triển khai và thực thi các hiệp định thương mại. Đó là sứ mệnh không chỉ vì đất nước mà còn vì chính doanh nghiệp.

Theo ông Thành, quy luật đào thải là quy luật phát triển: doanh nghiệp nào không đổi mới, không quản trị và điều hành tốt sẽ bị loại bỏ. Trong bối cảnh kinh tế số và xu hướng xanh hóa, doanh nhân Việt cần “xanh từ nội tại, số hóa từ chính mình” để thích ứng và bứt phá. FDI vẫn là nguồn lực tất yếu, nhưng giá trị lớn hơn là cơ hội tiếp thu công nghệ và tri thức quốc tế, để doanh nghiệp Việt từng bước đủ sức kế thừa và dẫn dắt. Phát triển bền vững phải bắt đầu từ chính nội lực của nền kinh tế.