Đề xuất gói hỗ trợ cho lao động mất việc

Về phía tổ chức công đoàn, ông Phan Văn Anh, Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam cho biết, cơ quan này cũng đang nghiên cứu để có gói hỗ trợ thêm cho đoàn viên, người lao động bị giảm việc, mất việc làm. Song trong bối cảnh khó khăn chung, đại diện tổ chức công đoàn kiến nghị các bộ, ngành cùng tính toán để xây dựng, trình Chính phủ có chính sách hỗ trợ thêm, giúp doanh nghiệp ổn định sản xuất, tạo công ăn việc làm cho người lao động.

Ngành dệt may đối diện nhiều thách thức trong năm 2023. Ảnh: Thu Trang.

Dẫn số liệu công đoàn thống kê khoảng nửa triệu lao động tại hơn 1.200 doanh nghiệp ở 44 tỉnh, thành phố bị ảnh hưởng việc làm bởi doanh nghiệp khó khăn, giảm đơn hàng, ông Phan Văn Anh cho rằng cần quan tâm đến nhóm lao động này. “Trong bối cảnh hiện nay, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, các bộ, ngành nên chăng tiếp tục đề xuất Chính phủ có chính sách hay một nghị quyết giống như Nghị quyết 68 dù có thể nội dung, đối tượng thụ hưởng khác hơn để tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp, người lao động bị ảnh hưởng do giảm đơn hàng”, ông Phan Văn Anh cho biết.

Hiện Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cũng tham gia góp ý vào bản dự thảo và được Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội tiếp thu, tổng hợp báo cáo. Ảnh hưởng của tình hình kinh tế thế giới, vừa qua, nhiều doanh nghiệp trong nước gặp khó khăn về đơn hàng, việc làm của người lao động bị ảnh hưởng.

Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đã chỉ đạo công đoàn các cấp tổng hợp, có báo cáo nhanh về tình hình đời sống việc làm của người lao động. Sau đó, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam phối hợp Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam cùng bàn bạc để đề xuất Chính phủ hỗ trợ doanh nghiệp, người lao động.

Hiện Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đã ban hành kế hoạch chăm lo đoàn viên, người lao động với phương châm tất cả đoàn viên, người lao động đều có Tết. Trong đó, nổi bật là gói hỗ trợ đoàn viên, lao động khó khăn, trong đó có những người mất việc, giãn việc. Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam chăm lo cho trên 1 triệu đoàn viên, lao động, mỗi suất trị giá 500 nghìn đồng.

Tới đây, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đang nghiên cứu để có những hỗ trợ cho đoàn viên, người lao động bị mất việc, thiếu việc.

"Chúng tôi dự kiến đối tượng bị chấm dứt hợp đồng chưa tìm kiếm được việc làm sẽ hỗ trợ 1 lần với mức 3 triệu đồng. Đối tượng tạm chấm dứt hợp đồng hỗ trợ 1 lần với mức khoảng 2 triệu đồng. Còn đối tượng cắt giảm việc làm, có thu nhập thấp hơn mức lương tối thiểu vùng cũng sẽ được hỗ trợ. Vấn đề này đang được Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam nghiên cứu", ông Phan Văn Anh thông tin cụ thể hơn.

Doanh nghiệp khó tiếp cận chính sách đào tạo lại

Ở góc độ doanh nghiệp, bà Vi Thị Hồng Minh, Phó Giám đốc Văn phòng Giới sử dụng lao động, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), trong điều kiện có thể không kéo dài thêm việc thực hiện Nghị quyết 68, nên chăng xem xét, nghiên cứu đề xuất một số giải pháp phù hợp liên quan đến việc hỗ trợ đào tạo duy trì việc làm cho người lao động.

Tuy nhiên, việc triển khai cần phải đơn giản về thủ tục, dễ tiếp cận bởi chính sách theo Nghị quyết 68 vừa qua triển khai tại doanh nghiệp còn rất nhiều vướng mắc liên quan đến tiêu chí thụ hưởng, thời gian thực hiện.

Cũng theo bà Vi Thị Hồng Minh, một chính sách khác cũng được doanh nghiệp rất quan tâm là hỗ trợ trả lương ngừng việc cho người lao động. Hiện nay, qua nắm bắt tình hình doanh nghiệp tại một số địa phương, mặc dù có doanh nghiệp gặp khó khăn phải cắt giảm lao động, nhưng nhìn chung bức tranh tổng thể có thể thấy chưa nhiều doanh nghiệp bị ảnh hưởng như giai đoạn COVID-19. Tuy nhiên, có thể trong quý 1, quý 2/2023 doanh nghiệp vẫn tiếp tục bị ảnh hưởng bởi sự sụt giảm đơn hàng.

“Vì vậy, chúng tôi mong muốn Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội tiếp tục nghiên cứu, đề xuất chính sách cho doanh nghiệp được vay vốn với lãi suất 0% để những doanh nghiệp có phương án cắt giảm trả lương, giữ chân lao động; kết nối nguồn hỗ trợ này với chính sách hỗ trợ đào tạo lao động. Giai đoạn doanh nghiệp phải cho lao động ngừng việc chính là thời điểm phù hợp để tổ chức đào tạo lại, chờ phục hồi sản xuất”, bà Vi Thị Hồng Minh nhấn mạnh.

Ông Nguyễn Huy Hưng, Cục trưởng Cục Quan hệ lao động và Tiền lương (Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội) cho biết, trong 12 chính sách hỗ trợ theo Nghị quyết 68 trong 1 năm qua thì hỗ trợ đào tạo duy trì việc làm cho người lao động là chính sách có mức độ triển khai thấp nhất. Theo báo cáo của Bảo hiểm xã hội, tính đến ngày 19/7/2022, mới chỉ tiếp nhận và thực hiện chi trả kinh phí hỗ trợ đào tạo nâng cao bồi dưỡng kỹ năng để duy trì việc làm cho 66 đơn vị sử dụng lao động để đào tạo cho 8.230 người lao động với số tiền là 38,87 tỷ đồng.

Ông Nguyễn Huy Hưng cho rằng, nguyên nhân của việc giải ngân thấp là do điều kiện xét hưởng khá chặt; thời điểm thực hiện chính sách diễn ra trong bối cảnh nhiều địa phương thực hiện phong tỏa, giãn cách xã hội nên các hoạt động đào tạo không thực hiện được. “Sau giãn cách xã hội, các doanh nghiệp tập trung sử dụng lao động cho phục hồi sản xuất, kinh doanh nên không thể bố trí lao động để đào tạo lại”, ông Hưng cho biết.

Trước những băn khoăn, vướng mắc của đại diện doanh nghiệp, Thứ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội Lê Văn Thanh cho biết, trong quá trình tham gia trực tiếp hướng dẫn, hỗ trợ các doanh nghiệp chuẩn bị hồ sơ thụ hưởng chính sách, đơn vị này nhận thấy, còn có nguyên nhân là nhu cầu về nguồn lao động của doanh nghiệp trong thời điểm khó khăn cần nhanh, vị trí việc làm phù hợp với điều kiện sản xuất, kinh doanh. Tuy nhiên, sự phối hợp giữa các cơ sở giáo dục nghề nghiệp với doanh nghiệp trong việc xây dựng phương án đào tạo về thời gian, vị trí việc làm đối với doanh nghiệp chưa thực sự phù hợp; điều kiện, tiêu chuẩn đưa ra để thụ hưởng cũng còn những bất cập.

“Có rất nhiều doanh nghiệp đã chuẩn bị hồ sơ liên quan đến đào tạo nghề trong vòng 6 tháng nhưng đến giai đoạn để nhận được nguồn hỗ trợ lại xin rút hồ sơ, do đó chúng tôi nghĩ không phải chính sách của chúng ta gây khó, nhưng có thể trong quá trình thực hiện tiêu chí quy định chưa thực sự phù hợp với nhu cầu của doanh nghiệp”, bà Vi Thị Hồng Minh cho biết.

Hiện cơ bản các doanh nghiệp đang trong quá trình phục hồi, nhưng cuối năm 2022 ghi nhận tình trạng giảm đơn hàng ở nhiều doanh nghiệp, một số lao động phải tạm hoãn hợp đồng, mất việc. Trong bối cảnh đó, lãnh đạo Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội cho biết, cơ quan này đang phối hợp với các cơ quan liên quan nghiên cứu đề xuất thêm chính sách hỗ trợ cho doanh nghiệp, lao động bị ảnh hưởng mất việc làm.

“Từ việc thực hiện việc hỗ trợ lao động và doanh nghiệp theo Nghị quyết 68, chính sách hỗ trợ giai đoạn tiếp theo đây quan trọng là phải xác định đối tượng hỗ trợ thế nào, cách thức tổ chức ra sao cho hiệu quả, giảm thủ tục hành chính nhiều nhất. Chính sách phải đảm bảo sử dụng ngân sách đúng quy định của pháp luật nhưng cũng vừa thuận lợi trong thực hiện để người dân dễ tiếp cận nhanh”, Thứ trưởng Lê Văn Thanh cho biết.