9X 'xây cầu' đưa người trẻ về quá khứ
Viên Hồng Quang - sinh năm 1995, sống tại Hà Nội - là tác giả của hàng trăm tác phẩm phục chế màu tư liệu cũ về các nhân vật lịch sử, trong đó có những thước phim giá trị về Bác Hồ được hàng chục triệu lượt xem trên mạng xã hội.
Viên Hồng Quang (thứ hai từ trái sang) giao lưu cùng đoàn phim Vĩ tuyến 17 - Chiến tranh nhân dân tại huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị vào sáng 30-11 - Ảnh: NVCC
Các tư liệu lịch sử được Quang phục chế, làm mới được coi là những "cây cầu" kết nối giới trẻ về với quá khứ, với lịch sử một cách hấp dẫn, thú vị.
Khi phục chế bộ phim Vĩ tuyến 17 - Chiến tranh nhân dân, tôi không có bất cứ một khoản tài trợ nào, hoàn toàn làm vì đam mê. Tôi nghĩ nếu tôi không làm thì có lẽ tôi sẽ ân hận suốt đời. Cuộc sống có hạn, nếu mình cứ chần chừ mãi thì mình sẽ chẳng làm được gì cả.
Viên Hồng Quang
Hàng triệu lượt xem
Từ tháng 3-2020, Quang bắt đầu thực hiện công việc phục chế màu các tư liệu phim và ảnh lịch sử, giúp những câu chuyện lịch sử có một đời sống mới trong bối cảnh cuộc sống hiện tại. Trong đó, thước phim tư liệu Chủ tịch Hồ Chí Minh trả lời phỏng vấn bằng tiếng Pháp năm 1966 do Viện Nghe Nhìn quốc gia Pháp để lại được Hồng Quang phục chế từ phim đen trắng sang phim màu gây ấn tượng mạnh với nhiều người.
Khi video được đăng tải trên trang cá nhân của Quang, đã có hơn 30.000 lượt chia sẻ, trong đó có những trang đăng lại đạt tới 18 triệu lượt xem. Nhiều người bày tỏ sự bất ngờ và hạnh phúc khi lần đầu được chứng kiến Chủ tịch Hồ Chí Minh qua tư liệu màu đầy sống động mà chân thực đến thế.
Bên cạnh phục chế màu các phim tài liệu về Bác Hồ, Quang đã lên màu cho hàng trăm bức ảnh và nhiều video phỏng vấn các nhân vật lịch sử quan trọng như Thủ tướng Phạm Văn Đồng, Đại tướng Võ Nguyên Giáp, nhà ngoại giao Nguyễn Thị Bình, giáo sư - bác sĩ Tôn Thất Tùng, chủ tịch đầu tiên của Hà Nội - bác sĩ Trần Duy Hưng...
Chia sẻ lý do thực hiện công việc này, Quang cho biết từ nhỏ đã có niềm đam mê lịch sử. Chàng trai 9X luôn thắc mắc tại sao lịch sử nước nhà có kho tư liệu dồi dào và quý giá như vậy lại không được phục chế cho đẹp và mới mẻ hơn để dễ dàng tiếp cận với những người trẻ như mình. Và đây chính là động lực đầu tiên để Quang bắt đầu công việc đặc biệt này.
Nói về công việc phục chế màu tư liệu cũ, Quang cho biết khó khăn ban đầu chính là kiến thức về màu sắc lịch sử. Người làm công việc này phải hiểu được trong bối cảnh lịch sử ấy thì màu sắc bối cảnh, màu từng trang phục sẽ như thế nào, bên cạnh đó là kỹ thuật phục chế và thiết bị phục chế phải nâng cấp liên tục.
Quang khẳng định không thể hoàn toàn chính xác 100% chất liệu, màu sắc của sản phẩm được phục chế bởi cũng có lúc sản phẩm phục chế sẽ mang tính chất chủ quan của người làm. "Những thước phim đã được đổ màu có thể không mang tính lưu trữ nhưng lại có giá trị truyền thông rất lớn. Trong bối cảnh mạng xã hội phát triển như hiện nay thì những hình ảnh màu đẹp và sắc nét như vậy sẽ là cầu nối để mọi người có thể tiếp cận lịch sử một cách thoải mái nhất" - Quang nói.
Làm cho lịch sử gần gũi hơn
Chàng trai 9X yêu lịch sử cho hay khi làm công việc phục chế màu tư liệu lịch sử anh đã rất may mắn được tiếp xúc với nhiều nhân vật, người nhà nhân vật trong những câu chuyện lịch sử ấy. Trong một lần phục chế đoạn phim phỏng vấn thượng tướng Chu Văn Tấn ghi hình hơn 50 năm trước, Hồng Quang cho biết đã vô tình nhìn thấy một người phụ nữ rất giống đạo diễn Xuân Phượng, khi tìm hiểu thông tin thì đó chính là bà Xuân Phượng - phiên dịch của thượng tướng Chu Văn Tấn.
"Ngay sau đó, tôi đã liên lạc đạo diễn Xuân Phượng để gửi lại hình ảnh đã phục chế sang bản màu cho bà xem. Sau hơn 50 năm, đạo diễn Xuân Phượng xem lại hình ảnh của mình với phiên bản ảnh màu ở độ tuổi ngoài 30 bà đã vô cùng xúc động và gửi cho mình một tin nhắn rất dài bày tỏ sự quý trọng khi xem lại khoảnh khắc lịch sử này ở một phiên bản khác sau nửa thế kỷ. Đây như một cái duyên kể kết nối mình với những câu chuyện lịch sử sau này" - Hồng Quang chia sẻ.
Nhà sử học Dương Trung Quốc rất hoan nghênh và công nhận việc phục chế màu tư liệu cũ mà Quang đang thực hiện đã đáp ứng được nhu cầu của một số cộng đồng nào đó, giúp mọi người tiếp cận những câu chuyện lịch sử một cách gần gũi hơn.
"Các bạn phục chế được thành phim màu rất là hay. Khi màu sắc đẹp đẽ, rõ ràng sẽ thích mắt hơn đen trắng" - ông Dương Trung Quốc nói.
Viên Hồng Quang (27 tuổi) sống tại Hà Nội. Quang từng học ngành công nghệ thông tin Trường đại học Bách khoa Hà Nội. Hiện tại, Quang đang làm công việc đúng với niềm đam mê - phục chế màu, nâng cao chất lượng hình ảnh bằng phương pháp thủ công và sự hỗ trợ của trí tuệ nhân tạo, làm phụ đề tiếng Việt cho nhiều tư liệu lịch sử, sau đó chia sẻ trên các trang mạng xã hội.
Đưa phim lịch sử đến với học sinh
Sáng 30-11, Sở Thông tin và Truyền thông tỉnh Quảng Trị phối hợp với UBND huyện Vĩnh Linh tổ chức buổi chiếu phim Vĩ tuyến 17 - Chiến tranh nhân dân của đạo diễn nổi tiếng thế giới Joris Ivens, do Viên Hồng Quang phục chế từ phim đen trắng sang phim màu. Nơi công chiếu bộ phim lịch sử này là Trường THPT Vĩnh Linh, thị trấn Hồ Xá (huyện Vĩnh Linh) và khán giả chủ yếu là học sinh.
Tham dự buổi chiếu phim có sự xuất hiện của các nhân chứng, nhân vật của phim năm 1967, trong đó có bà Nguyễn Thị Xuân Phượng - phiên dịch viên cho đoàn làm phim năm 1967 và ông Phạm Công Đức - nhân vật "em bé 9 tuổi cầm súng" trong bộ phim.
Viên Hồng Quang đang phục chế phim tư liệu Chủ tịch Hồ Chí Minh trả lời phỏng vấn bằng tiếng Pháp năm 1966. Bộ phim thu hút hàng triệu lượt xem sau khi được phục chế - Ảnh: NGUYÊN BẢO
Có mặt tại Vĩnh Linh xem lại bộ phim làm từ 57 năm trước quay về chiến tranh ác liệt của người Vĩnh Linh, đạo diễn Nguyễn Thị Xuân Phượng cho biết ngày ấy thực hiện những cảnh quay trong địa đạo Vĩnh Linh rất khó lòng để có những hình ảnh sáng sủa, dễ nhìn.
"Lần đầu tiên nhận được những đoạn phim màu từ cháu Viên Hồng Quang gửi cho tôi xem, tôi đã hoàn toàn bất ngờ và xúc động khi được nhìn lại những nét mặt, những nụ cười sao mà rõ ràng và lấp lánh đến vậy. Một người trẻ dấn thân vào công việc đòi hỏi về kiến thức lịch sử, chuyên môn kỹ thuật, sức bền bỉ và cả tài chính thật sự không hề dễ dàng.
Thế nhưng cháu Quang đã không ngần ngại gì chỉ vì tình yêu mến nghệ thuật, say mê lịch sử để lao vào làm giúp bộ phim được rõ ràng hơn, lấp lánh hơn. Không ai nói Quang phải làm, nhưng tự cháu ấy đã tìm tòi, nghiên cứu để tạo ra những thước phim ấy, tôi nghĩ rằng Quang đúng là một nghệ sĩ, tôi và rất nhiều thế hệ phải cảm ơn Quang" - đạo diễn Xuân Phượng nói.
Trong suốt một năm qua, Viên Hồng Quang đã dành toàn bộ tâm sức để phục chế lại bộ phim Vĩ tuyến 17 - Cuộc chiến tranh nhân dân dài 120 phút từ bản đen trắng sang bản màu.
Đây là bộ phim của Joris Ivens, đạo diễn người Hà Lan, được ghi hình cách đây 55 năm ở huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị. Ngày ấy, đạo diễn Xuân Phượng là phiên dịch viên của đoàn làm phim, đoàn phim bây giờ chỉ còn duy nhất đạo diễn Xuân Phượng (94 tuổi).
