TP Hồ Chí Minh tăng tốc trên lộ trình “xanh hóa” ngành công nghiệp

Khu công nghệ cao TP Hồ Chí Minh xây dựng đề án về chuyển đổi số và xanh, hướng tới mô hình Net Zero. Ảnh: Thu Huyền

Theo tìm hiểu của phóng viên Báo Thanh tra, trên địa bàn TP Hồ Chí Minh, việc chuyển đổi xanh trong lĩnh vực công nghiệp diễn ra mạnh mẽ nhất ở khu công nghệ cao và các khu công nghiệp, khu chế xuất. Trong đó, Khu công nghệ cao TP Hồ Chí Minh đóng vai trò tiên phong.

Tại Khu công nghệ cao TP Hồ Chí Minh, sau hơn 22 năm phát triển, hoạt động sản xuất của các doanh nghiệp ở đây đang đứng trước nhiều thách thức về môi trường và công nghệ. Đây là khu kinh tế - kỹ thuật được xây dựng và phát triển trên cơ sở công nghệ cao, tuy nhiên sau nhiều năm, một số công nghệ trước đây đã dần lạc hậu, mức phát thải cao, sử dụng nhiều năng lượng, nhiên liệu, cần được chuyển đổi công nghệ theo hướng “xanh hóa”.

Hiện nay, Ban Quản lý Khu công nghệ cao TP Hồ Chí Minh đã phối hợp với các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp xây dựng đề án về chuyển đổi số và xanh, hướng tới mô hình Net Zero (phát thải ròng bằng 0) đầu tiên của cả nước.

Ông Lê Quốc Cường, Phó trưởng Ban Quản lý Khu công nghệ cao TP Hồ Chí Minh cho rằng đề án về chuyển đổi số và xanh, hướng tới mô hình Net Zero không chỉ dừng lại ở Khu công nghệ cao TP Hồ Chí Minh mà còn kỳ vọng là hình mẫu để nhân rộng ra các khu công nghiệp trong cả nước.

Về lộ trình, Khu công nghệ cao TP Hồ Chí Minh hướng tới mục tiêu đến năm 2045 sẽ kiến tạo một hệ sinh thái công nghệ tích hợp hoàn chỉnh, năng lượng sạch, mô hình tuần hoàn và đổi mới sáng tạo hài hòa giữa kinh tế và môi trường.

Cùng với Khu công nghệ cao TP Hồ Chí Minh, tại các khu công nghiệp, khu chế xuất trên địa bàn TP, việc chuyển đổi số, chuyển đổi xanh cũng đang được đẩy mạnh. Tháng 8/2025, Ban Quản lý các Khu chế xuất và công nghiệp TP Hồ Chí Minh hoàn thiện, trình UBND TP đề án thí điểm chuyển đổi 5 khu công nghiệp, khu chế xuất, gồm: Khu chế xuất Tân Thuận, Khu công nghiệp Tân Bình, Khu công nghiệp Cát Lái, Khu công nghiệp Hiệp Phước và Khu công nghiệp Bình Chiểu theo định hướng bộ tiêu chí “xanh”, để từ đó rút kinh nghiệm, nhân rộng mô hình, lộ trình, giải pháp chuyển đổi.

Theo Ban Quản lý các Khu chế xuất và công nghiệp TP Hồ Chí Minh, định hướng phát triển khu vực TP Hồ Chí Minh (cũ) là trung tâm tài chính - dịch vụ - công nghệ cao, tỉnh Bình Dương (cũ) là thủ phủ công nghiệp - công nghệ cao, tận dụng quỹ đất để phát triển công nghiệp công nghệ cao, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu (cũ) là trung tâm kinh tế biển, khu thương mại tự do. Trên cơ sở đó, định hướng chuyển đổi các khu chế xuất, khu công nghiệp của TP Hồ Chí Minh (cũ) theo hướng sản xuất công nghệ cao, ứng dụng công nghệ cao, gắn với đổi với sáng tạo và dịch vụ phục vụ công nghiệp.

Trong quá trình này, khuyến khích các doanh nghiệp hiện hữu chủ động đổi mới công nghệ, dây chuyền sản xuất, ứng dụng công nghệ cao, công nghệ số, công nghệ xanh, tuần hoàn... để nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, bảo vệ môi trường, sử dụng hiệu quả tài nguyên thiên nhiên, từng bước thích ứng với định hướng phát triển công nghiệp TP.

Bên cạnh đó, Ban Quản lý đã phối hợp với các sở ban ngành nghiên cứu xây dựng một số chính sách đề xuất với UBND TP để hỗ trợ, khuyến khích doanh nghiệp sử dụng công nghệ lạc hậu đổi mới công nghệ hoặc di dời; chính sách hỗ trợ doanh nghiệp đào tạo, nâng cao tay nghề cho người lao động phục vụ cho việc đổi mới công nghệ; chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, người lao động trong trường hợp doanh nghiệp di dời.

Về thu hút đầu tư mới, Ban Quản lý các khu chế xuất và công nghiệp TP Hồ Chí Minh cho biết, sẽ tập trung thu hút đầu tư có chọn lọc, tập trung vào các dự án công nghệ cao, giá trị gia tăng cao, có tác động lan tỏa, trong các lĩnh vực sản xuất vi mạch, bán dẫn, công nghệ sinh học, năng lượng tái tạo, trung tâm dữ liệu, nghiên cứu và phát triển (R&D), đặc biệt là các dự án không bị ảnh hưởng bởi thuế quan thương mại (như dịch vụ phần mềm, trung tâm dữ liệu).

Đồng thời, triển khai cơ chế thủ tục đầu tư đặc biệt theo Điều 36a Luật số 57/2024/QH15 (Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư và Luật Đấu thầu) đối với các ngành nghề thuộc lĩnh vực công nghệ cao, đổi mới sáng tạo, nghiên cứu và phát triển, công nghệ bán dẫn, chế tạo linh kiện, vi mạch điện tử đầu tư vào các khu chế xuất, khu công nghiệp.

Theo đó các ngành nghề này được hưởng “cơ chế luồng xanh”, cho phép tích hợp các thủ tục về đầu tư, xây dựng, môi trường, phòng cháy chữa cháy vào một quy trình rút gọn thống nhất, qua đó rút ngắn thời gian triển khai dự án, tạo cơ chế thuận lợi, cạnh tranh và thu hút nhà đầu tư chiến lược.

Đối với cộng đồng doanh nghiệp, việc chuyển đổi xanh, chuyển đổi số cũng đang được quan tâm và nhiệt tình hưởng ứng. Tháng 6/2025, Hội Doanh nghiệp Xanh TP Hồ Chí Minh (HGBA) ra đời. Theo Chủ tịch HGBA Đinh Hồng Kỳ, đầu tư xanh không phải là chi phí, mà là giá trị gia tăng, là năng lực cạnh tranh cốt lõi và là di sản cho thế hệ mai sau.