Thái Nguyên: Đầu tư giảm nghèo có trọng điểm, ưu tiên vùng đặc biệt khó khăn
Nhiệm kỳ 2020-2025, tỷ lệ hộ nghèo đa chiều của tỉnh giảm bình quân trên 1,4%/năm, vượt mục tiêu Nghị quyết. Kết quả này là minh chứng sống động cho nỗ lực của Thái Nguyên trong hành trình hiện thực hóa khát vọng thoát nghèo.
Tình trạng hộ nghèo vẫn còn đáng kể
Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Môi trường, giai đoạn 2021-2025, tổng nguồn vốn Chương trình Mục tiêu quốc gia (MTQG) giảm nghèo bền vững đạt 1.167 tỷ đồng, trong đó ngân sách Trung ương hơn 1.113 tỷ đồng, địa phương hơn 53 tỷ đồng. Đến 30/6/2025, tỉnh đã giải ngân 74,74% kế hoạch, tập trung cho các xã khó khăn ở địa bàn các huyện cũ như Pác Nặm, Ngân Sơn, Võ Nhai.
Nhờ nguồn lực này, 55 công trình hạ tầng (giao thông, giáo dục, y tế, văn hóa, thủy lợi) được xây dựng hoặc nâng cấp, giúp hơn 13.000 hộ hưởng lợi, trong đó trên 8.300 hộ nghèo. Bên cạnh đó, 391 dự án sinh kế được triển khai, tạo việc làm và thu nhập ổn định cho 8.832 hộ (hơn một nửa là hộ nghèo, cận nghèo).
Bước vào giai đoạn mới, Thái Nguyên đặt mục tiêu giảm nghèo từ diện rộng sang chiều sâu, lấy con người làm trung tâm.
Sau sáp nhập, thực hiện chỉ đạo của tỉnh, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã tiến hành rà soát số hộ nghèo và cận nghèo trên địa bàn. Đến đầu năm 2025, toàn tỉnh (gồm Thái Nguyên và Bắc Kạn) ghi nhận 23.061 hộ nghèo (chiếm 5,46%), 15.482 hộ cận nghèo (3,67%), trong đó 19.354 hộ nghèo là đồng bào dân tộc thiểu số, chiếm 83,93% tổng số hộ nghèo.
Con số này cho thấy tình trạng hộ nghèo vẫn còn đáng kể, trong khi tiềm lực của nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh hạn chế.
Cụ thể như xã Ngân Sơn (thành lập trên cơ sở hợp nhất các xã Đức Vân, Cốc Đán và thị trấn Vân Tùng), hiện có 27 thôn, khu với hơn 1.890 hộ dân, 8.260 nhân khẩu. Với địa hình chủ yếu đồi núi xen khe suối, độ dốc lớn, xã gặp nhiều khó khăn và thách thức trong phát triển kinh tế - xã hội.
Bà Dương Thị Phương Quế, Chủ tịch UBND xã Ngân Sơn cho biết: Điều kiện hạ tầng trên địa bàn xã chưa đồng bộ, nhiều thôn, bản còn gặp khó khăn về giao thông, điện, thủy lợi, ảnh hưởng đến khả năng thu hút đầu tư và mở rộng sản xuất. Địa phương cũng đang thiếu nguồn nhân lực chất lượng; phần lớn lao động chưa qua đào tạo nghề và khó tiếp cận công nghệ mới trong sản xuất.
Quy mô kinh tế chủ yếu nhỏ lẻ, manh mún, chưa hình thành chuỗi giá trị, dễ bị biến động bởi giá cả và thị trường. Ngoài ra, nguy cơ sạt lở, lũ ống, lũ quét tại các thôn vùng cao cũng tác động trực tiếp đến đời sống và sản xuất. Những khó khăn này đang đặt ra thách thức lớn cho công tác giảm nghèo tại xã, bà Dương Thị Phương Quế cho biết thêm.
Chia sẻ về cơ hội thoát nghèo, ông Hứa Văn Tuấn, thôn Nam Yên, xã Cẩm Giàng tâm đắc: Từ 50 triệu đồng tiền vay của Ngân hàng Chính sách xã hội, tôi trồng được gần 1ha rừng và cải tạo ruộng bãi cấy lúa, trồng ngô. Chỉ sau ít năm gia đình tôi đã thoát nghèo. Không chỉ trả hết vốn vay, gia đình còn có vốn mở cơ sở chế biến lâm sản, tạo việc làm mới cho 5 lao động với mức thu nhập bình quân 10 triệu đồng/người/tháng.
Ông Tuấn là một trong số gần 20.000 gia đình thoát nghèo của tỉnh trong giai đoạn 3 năm gần đây (bao gồm cả tỉnh Thái Nguyên và tỉnh Bắc Kạn cũ). Theo đó, từ năm 2022 đến hết năm 2024, số hộ nghèo đã giảm từ hơn 42.900 hộ xuống còn hơn 23.000 hộ. Dự kiến trong năm 2025 trên toàn tỉnh sẽ giảm thêm gần 3.500 hộ nghèo.
Còn ông Triệu Văn Liêu, xóm Khe Cái, xã Nghinh Tường thì phấn khởi khoe: Năm 2023 tôi được Nhà nước hỗ trợ học nghề cơ khí ngắn hạn. Trở về tôi vay mượn tiền của người thân mở cơ sở hàn ráp khung sắt, kẽm. Nhờ có nghề mới gia đình tôi đã thoát nghèo.
Để đạt được kết quả như mong muốn, trong năm 2025, đặc biệt kể từ sau hợp nhất, tỉnh Thái Nguyên tiếp tục đầu tư có trọng điểm, ưu tiên vùng đặc biệt khó khăn. Trong đó, tập trung đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng, hỗ trợ sinh kế, nâng cao năng lực sản xuất cho người dân, tạo thêm nhiều việc làm mới, coi trọng chất lượng giáo dục, đào tạo nghề.
Một trong những hộ dân được nhận hỗ trợ bò từ Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững. (Ảnh: BDT).
Thái Nguyên đã chuyển từ hỗ trợ thuần túy sang tạo cơ hội sinh kế bền vững. Các mô hình sản xuất chè hữu cơ, dược liệu, cây ăn quả, chăn nuôi tập trung và du lịch cộng đồng được nhân rộng, gắn với Chương trình OCOP. Hợp tác xã Hảo Đạt (Tân Cương) hay La Bằng không chỉ giúp hàng trăm hộ thoát nghèo, mà còn góp phần định hình thương hiệu chè Thái Nguyên trên thị trường.
Bên cạnh đó, từ lợi thế của tỉnh, hàng chục nghìn lao động nông thôn có việc làm ổn định tại nhà máy chế biến gỗ, linh kiện điện tử, dệt may... Đây là hướng đi mở ra sinh kế ổn định, góp phần giảm nghèo bền vững và thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu lao động,
Kết quả ấn tượng của nhiệm kỳ qua đã để lại nhiều bài học thực tiễn quý giá, tạo nền tảng cho giai đoạn tiếp theo. Bước vào giai đoạn mới, Thái Nguyên đặt mục tiêu giảm nghèo từ diện rộng sang chiều sâu, lấy con người làm trung tâm, công nghệ và chuyển đổi số làm động lực. Tỉnh tiếp tục ưu tiên đầu tư hạ tầng vùng khó khăn, nhân rộng các mô hình sản xuất hiệu quả, phát triển giáo dục nghề nghiệp gắn với nhu cầu doanh nghiệp, mở rộng tín dụng ưu đãi và nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ giảm nghèo.
Phong trào “Vì người nghèo - Không để ai bị bỏ lại phía sau” sẽ tiếp tục lan tỏa mạnh mẽ, biểu dương gương sáng, sáng kiến hay để khích lệ tinh thần tự lực, tự cường của người dân. Đồng thời, tỉnh đẩy mạnh liên kết vùng, khai thác lợi thế công nghiệp - nông nghiệp - du lịch để tạo nhiều sinh kế mới.
Với nền tảng đã tạo dựng, cùng quyết tâm của cả hệ thống chính trị và sự đồng lòng của nhân dân, Thái Nguyên tự tin bước vào giai đoạn 2026-2030, tiếp tục hiện thực hóa khát vọng phát triển bao trùm, công bằng và bền vững.
Mục tiêu từ nay đến năm 2030, bình quân mỗi năm Thái Nguyên giảm 1-1,5% số hộ nghèo đa chiều; giảm ít nhất 3% hộ nghèo đa chiều tại các xã khó khăn và 3-4% hộ nghèo dân tộc thiểu số.
