Dự thảo Nghị định mới: Tái cấu trúc toàn bộ hệ thống Thanh tra Quốc phòng
Với tinh thần cải cách mạnh mẽ, Dự thảo Nghị định quy định về tổ chức và hoạt động của Thanh tra Quốc phòng đề xuất rút gọn hệ thống thanh tra từ ba cấp xuống còn hai cấp, loại bỏ các đầu mối không còn phù hợp, bảo đảm bộ máy vận hành linh hoạt, hiện đại và chuyên sâu hơn.
Trung tướng Nguyễn Quốc Duyệt, Chánh Thanh tra Bộ Quốc phòng. Ảnh: qdnd.vn
Dự thảo lần 6 Nghị định quy định về tổ chức và hoạt động của Thanh tra Quốc phòng, hiện đang được Bộ Tư pháp thẩm định, đánh dấu một bước chuyển mình mang tính cách mạng trong cấu trúc bộ máy Thanh tra Quân đội. Với trọng tâm hướng đến một mô hình tổ chức chỉ còn hai cấp tinh gọn và hiệu quả, Nghị định này hứa hẹn sẽ chấm dứt tình trạng cồng kềnh, dàn trải, đồng thời nâng cao tính độc lập, khách quan cho công tác thanh tra trong toàn quân.
Theo Bộ Quốc phòng, kết quả tổng kết 9 năm thực hiện Nghị định số 33/2014/NĐ-CP chỉ rõ, Bộ Quốc phòng và lãnh đạo, chỉ huy các cấp đã nhanh chóng quán triệt, tổ chức triển khai thực hiện nghiêm túc; củng cố tổ chức, xây dựng cơ quan thanh tra các cấp và cán bộ ngành Thanh tra Quốc phòng cơ bản đảm bảo số lượng, chất lượng; toàn ngành bám sát nhiệm vụ chính trị của Quân đội, tổ chức triển khai thực hiện nghiêm kế hoạch thanh tra đã được phê duyệt cũng như thanh tra đột xuất theo yêu cầu. Do vậy, chất lượng, hiệu quả công tác thanh tra ngày càng được nâng lên.
Qua thanh tra đã kịp thời phát hiện những hạn chế, bất cập trong công tác quân sự, quốc phòng; kiến nghị chấn chỉnh, xử lý nghiêm những trường hợp sai phạm; tham mưu đề xuất với Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng khắc phục những sơ hở trong thể chế, chính sách hiện hành và nhiều nội dung quan trọng khác. Qua đó, góp phần củng cố, xây dựng sức mạnh chiến đấu của Quân đội và nền quốc phòng toàn dân; đấu tranh phòng ngừa vi phạm pháp luật và phòng, chống tham nhũng trong Quân đội.
Tuy nhiên, công tác thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực của ngành Thanh tra Quốc phòng còn tồn tại, hạn chế, nhất là về tổ chức, bộ máy và hoạt động của Thanh tra Bộ, Thanh tra các cơ quan, đơn vị trực thuộc Bộ, Thanh tra cấp tỉnh còn nhiều bất cập, chưa đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước và việc sắp xếp tổ chức bộ máy tinh, gọn theo Nghị quyết số 18-NQ/TW.
Mặt khác, thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước về tinh, gọn tổ chức bộ máy theo Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017, Kết luận số 134-KL/TW ngày 28/3/2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về Đề án sắp xếp hệ thống cơ quan thanh tra tinh, gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả; đồng thời đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho các cơ quan, đơn vị đặt ra yêu cầu phải tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát nhằm bảo đảm trật tự, kỷ cương, phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, kiểm soát quyền lực. Do vậy, Bộ Quốc phòng đã xây dựng Đề án “Sắp xếp hệ thống cơ quan Thanh tra Quốc phòng tinh, gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả”.
Cuộc cải cách này được xây dựng trên nền tảng vững chắc từ Luật Thanh tra năm 2025, đặc biệt là khoản 3 và khoản 5 Điều 7, quy định tổ chức và hoạt động thanh tra trong Quân đội Nhân dân do Chính phủ quy định, cùng với các chủ trương quan trọng của Đảng như Nghị quyết số 18-NQ/TW về tinh gọn bộ máy và Kết luận số 134-KL/TW của Bộ Chính trị về sắp xếp hệ thống cơ quan thanh tra tinh, gọn, mạnh, hiệu lực, hiệu quả.
Điểm nhấn mang tính cách mạng của Dự thảo Nghị định chính là việc tái cơ cấu hệ thống Thanh tra Quốc phòng theo hướng giảm đáng kể từ ba cấp xuống chỉ còn hai cấp. Theo đó, các cơ quan thanh tra quốc phòng sẽ bao gồm Thanh tra cấp Bộ (Thanh tra Bộ Quốc phòng) và Thanh tra cấp trực thuộc Bộ (Thanh tra các quân khu, Thanh tra Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội). Đây là một hệ thống tinh gọn gồm 2 cấp.
Dự thảo nêu rõ, Thanh tra Bộ Quốc phòng giúp Bộ trưởng Bộ Quốc phòng quản lý nhà nước về công tác thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong phạm vi quản lý của Bộ. Thanh tra Bộ Quốc phòng chịu sự lãnh đạo của Quân ủy Trung ương, sự quản lý, chỉ huy của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng và chịu sự chỉ đạo nghiệp vụ của Thanh tra Chính phủ. Thanh tra Quốc phòng quân khu, Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội chịu sự lãnh đạo của Đảng ủy Quân khu, Đảng ủy Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội, sự quản lý, chỉ huy của Tư lệnh Quân khu, Tư lệnh Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội và sự chỉ đạo nghiệp vụ của Thanh tra Bộ Quốc phòng.
Đối với các cơ quan, đơn vị trong quân đội từ cấp trung đoàn và tương đương trở lên mà không có cơ quan thanh tra hoặc không được biên chế chức danh thanh tra, người chỉ huy sẽ chịu trách nhiệm giao cơ quan thuộc quyền đảm nhiệm chức năng tham mưu, hướng dẫn và thực hiện công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí theo quy định của pháp luật.
Việc sắp xếp lại tổ chức dẫn đến một sự cắt giảm biên chế quy mô lớn trong toàn ngành Thanh tra Quốc phòng. Cụ thể, cấp tỉnh sẽ giảm 100% tổ chức và biên chế, tương đương việc loại bỏ 106 đầu mối, 230 biên chế và 62 chức danh Chánh Thanh tra Bộ chỉ huy quân sự tỉnh. Đối với cấp trực thuộc Bộ Quốc phòng, sẽ chỉ còn 8 đầu mối (bao gồm 7 quân khu và Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội), giảm 35 đầu mối và 89 đồng chí biên chế, tương đương 51,74% (từ 172 xuống 83 biên chế).
Bộ Quốc phòng khẳng định đã có đủ nguồn nhân lực bảo đảm cho việc thi hành, việc cắt giảm này không chỉ giải quyết vấn đề bộ máy cồng kềnh mà còn tạo điều kiện thuận lợi để lựa chọn cán bộ có tâm, có tầm, có trình độ chuyên môn, phẩm chất chính trị, tinh thông nghiệp vụ để bố trí, sắp xếp, sử dụng đội ngũ cán bộ làm công tác thanh tra quốc phòng các cấp.
