Lừa đảo việc làm ở Mỹ tăng hơn 1.000%, AI giăng 'bẫy tuyển dụng' tinh vi chưa từng có

Giữa lúc thị trường lao động Mỹ chững lại, những kẻ lừa đảo đang tận dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) để tung ra các chiêu thức tuyển dụng giả ngày càng tinh vi.

Nhiều người tìm việc, kể cả những người có kinh nghiệm, trở thành nạn nhân của các thủ đoạn được dàn dựng công phu. Các chuyên gia cảnh báo đây là "cơn bão hoàn hảo" khiến cả ứng viên lẫn doanh nghiệp đều đối mặt với rủi ro an ninh mạng và tài chính, theo Hãng tin AFP ngày 6-10.

Chiêu trò tinh vi đánh vào tâm lý người tìm việc

Nicole Becker, 37 tuổi, sống tại bang Oregon, từng trải qua cảm giác "tim như thắt lại" khi phát hiện mình sập bẫy tuyển dụng giả.

Sau hai tuần trải qua quy trình phỏng vấn trực tuyến bài bản với một "thương hiệu thể thao Trung Quốc", cô nhận được thư mời làm việc cùng bản trình bày PowerPoint chi tiết về nhiệm vụ, ngân sách và chỉ tiêu công việc. Hai bên nhanh chóng ký hợp đồng, và mọi thứ có vẻ hoàn toàn hợp pháp.

Tuy nhiên, trong buổi định hướng công việc sau đó, Becker được thông báo rằng hệ thống máy chủ của công ty đã bị cháy rụi trong vụ cháy rừng ở California, nên cô phải tự mua máy tính và điện thoại từ một nhà cung cấp chỉ định, với lời hứa hoàn tiền sau khi nhận lương.

"Đó là lúc tôi nhận ra mình đã bị lừa", cô chia sẻ với AFP. "Điều này thật đáng sợ, vì tôi luôn cho rằng mình là người thông minh và nắm bắt thông tin tốt, nhất là trong thời buổi AI và các vụ lừa đảo tràn lan. Nếu tôi có thể bị lừa thì bất kỳ ai cũng có thể gặp phải điều tương tự".

Theo Công ty an ninh mạng McAfee, các vụ lừa đảo việc làm ở Mỹ đã tăng hơn 1.000% trong giai đoạn từ tháng 5 đến tháng 7 năm nay - thời điểm sinh viên mới ra trường thường bắt đầu tìm việc.

Gần 1/3 người Mỹ được khảo sát cho biết họ đã nhận được tin nhắn lừa đảo mạo danh lời mời làm việc. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng nạn nhân mất trung bình 1.471 USD cho mỗi vụ lừa đảo, với tổng số tiền thiệt hại báo cáo trong năm ngoái lên tới 12 tỉ USD - tăng 21% so với năm trước.

"Chúng ta đang chứng kiến một 'cơn bão hoàn hảo': thị trường lao động thắt chặt tạo áp lực tìm việc, trong khi AI giúp kẻ xấu dễ dàng tạo tin tuyển dụng, hồ sơ và kịch bản phỏng vấn giả mạo thuyết phục", bà Lisa Plaggemier, Giám đốc điều hành Liên minh An ninh mạng quốc gia, nhận định.

Sự kết hợp này khiến các chiêu lừa khó phát hiện hơn, và những người tìm việc - đặc biệt là những người nộp đơn lần đầu - dễ trở thành mục tiêu hơn bao giờ hết.

Khi kẻ gian tấn công cả ứng viên lẫn doanh nghiệp

Không chỉ người tìm việc, các doanh nghiệp cũng đang trở thành mục tiêu. Ủy ban Thương mại liên bang Mỹ (FTC) gần đây cảnh báo về "các vụ lừa đảo bằng tấm séc giả", trong đó kẻ gian đóng giả nhà tuyển dụng, gửi séc giả và yêu cầu ứng viên mua thiết bị từ các nhà cung cấp chỉ định.

"Nếu bạn nhận được đề nghị liên quan đến việc nộp séc và sử dụng một phần tiền đó, đó chắc chắn là lừa đảo. Hãy rút lui ngay", FTC khuyến cáo.

Tháng 7 vừa qua, Cục Điều tra liên bang Mỹ (FBI) cũng lên tiếng cảnh báo về các nhóm tin tặc nước ngoài giả danh người Mỹ để xin việc nhằm xâm nhập vào hệ thống mạng của các công ty Mỹ.

Song song đó, sự phát triển nhanh của công cụ AI khiến các cuộc phỏng vấn trực tuyến dễ bị lợi dụng để mạo danh.

Một khảo sát của Công ty Gartner với 3.000 ứng viên cho thấy 6% thừa nhận từng gian lận trong phỏng vấn - hoặc là đóng giả người khác, hoặc thuê người phỏng vấn thay. Gartner dự báo đến năm 2028, cứ bốn hồ sơ ứng viên toàn cầu thì có một là giả.

Để đối phó, nhiều doanh nghiệp đang dần quay trở lại phỏng vấn trực tiếp ở một số giai đoạn nhằm xác minh danh tính và năng lực ứng viên.

"Các công ty ngày càng khó đánh giá chính xác năng lực và danh tính thật của ứng viên. Gian lận trong tuyển dụng đang trở thành mối lo lớn", chuyên gia Jamie Kohn của Gartner cho biết.