Đề xuất hơn 1.450 tỷ đồng đầu tư trung tâm ITS cấp quốc gia

Ngày 3/9, Cục Đường bộ Việt Nam vừa đề xuất đầu tư hơn 1.450 tỷ đồng xây dựng Trung tâm quản lý giao thông thông minh (ITS) cấp quốc gia, nhằm tích hợp dữ liệu, giám sát và điều hành toàn bộ hệ thống đường cao tốc, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và dữ liệu lớn (Big Data) để dự báo, tối ưu vận hành và điều phối phương tiện.

Dự án được đề xuất triển khai từ nguồn ngân sách Nhà nước trong kế hoạch đầu tư trung hạn giai đoạn 2026 - 2030, với tổng mức đầu tư dự kiến 1.458 tỷ đồng.

Theo Cục Đường bộ Việt Nam, cả nước hiện đã khai thác 2.268 km đường cao tốc, với mục tiêu đạt 3.000 km vào năm 2025 và 5.000 km vào năm 2030. Chính phủ đặt kế hoạch đến năm 2025, 100% các tuyến cao tốc sẽ được lắp đặt hệ thống ITS.

Đồng thời hình thành các trung tâm quản lý và điều hành giao thông đô thị thông minh, triển khai hệ thống thu phí điện tử không dừng (ETC) tại tất cả các trạm thu phí.

Các Trung tâm điều hành giao thông (TMC) hiện chỉ phục vụ riêng lẻ, công nghệ chưa đồng bộ, chưa tích hợp đầy đủ AI, Internet vạn vật (IoT), giao thông thông minh hợp tác (C-ITS) hay Big Data. Dữ liệu chưa được chuẩn hóa và phân tích tập trung, làm giảm khả năng dự báo, điều tiết luồng phương tiện và xử lý sự cố liên vùng.

Để khắc phục hạn chế này, Cục Đường bộ Việt Nam đề xuất, học hỏi mô hình quản lý hai cấp - quốc gia và đô thị từ Hàn Quốc, Trung Quốc, cùng hạ tầng dữ liệu tập trung.

Trung tâm ITS quốc gia sẽ tập trung quản lý hệ thống cao tốc, triển khai hệ thống thông tin công trình (BIM) và kết nối với các hệ thống quản lý giao thông thông minh tại các thành phố lớn và tuyến đường bộ khác.

Ngoài quản lý vận hành, hệ thống còn hỗ trợ ứng phó khẩn cấp, ứng dụng Big Data và AI để dự báo, tối ưu luồng phương tiện và điều phối giao thông. Trung tâm cũng sẽ cung cấp ứng dụng dịch vụ giao thông thông minh, phát triển trợ lý ảo hỗ trợ tra cứu luật, chỉ đường, đăng kiểm, đào tạo lái xe và thông tin về trạm dừng nghỉ, trạm sạc điện.

Mục tiêu của Trung tâm là nâng cao hiệu quả giám sát và quản lý toàn bộ hệ thống cao tốc, từ nền tảng dữ liệu tập trung, có thể hoạch định và đưa ra các chỉ đạo mang tính vĩ mô như phòng chống thiên tai, điều tiết giao thông từ xa và hạn chế ùn tắc cục bộ.

Trung tâm cũng dự kiến bố trí khu vực riêng cho báo chí và xây dựng kênh truyền hình chuyên biệt cung cấp thông tin thời gian thực cho tài xế và người tham gia giao thông, mô phỏng theo các trung tâm ITS quốc gia tại Hàn Quốc và Nhật Bản.