Xuất khẩu rau củ, sao vẫn khó?

Cuối tháng 9-2022, hơn 20 tấn rau xà lách tươi đã được xuất đi Singapore. Trong ngành nông sản, vận chuyển mua bán rau lá có thể nói là khó nhất vì hao hụt lớn, thậm chí có thể hư hỏng toàn bộ.

Cơ hội tăng quy mô nhưng thiếu vốn

Những ngày này, nhiều nông hộ của vùng nông sản Đà Lạt (Đà Lạt và các huyện lân cận) đang cấp tập chuẩn bị cho các đơn hàng xuất đi Hàn Quốc, Malaysia, mỗi tuần đến 50 tấn. Xuất khẩu rau củ không phải là chuyện hiếm hoi ở Đà Lạt nhưng trước đây xuất chủ yếu là nông sản cấp đông dùng nguyên liệu chế biến, giá trị không cao.

Theo Sở Công Thương tỉnh Lâm Đồng, đến tháng 8-2022 rau củ quả xuất khẩu đạt gần 16.000 tấn với tổng giá trị khoảng 34 triệu USD. Vùng nông sản Đà Lạt chiếm đến 70% tỉ trọng xuất khẩu.

Ông Hoàng Trọng Hiền, giám đốc Sở Công Thương Lâm Đồng, đánh giá dư địa xuất khẩu nông sản của Đà Lạt còn rất lớn. Hiện liên tục có những đoàn doanh nghiệp tìm đến Đà Lạt tìm hiểu và đặt hàng.

Ông Lê Văn Cường, giám đốc Công ty Dalat GAP (Đà Lạt), khẳng định xuất khẩu nông sản Đà Lạt hoàn toàn không khó nếu đảm bảo: làm thật ăn thật.

Ông Cường lý giải: "Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore, Malaysia tìm đến Đà Lạt mua rau nhiều. Đi kèm hợp đồng là quy trình canh tác rất tương đồng với điều kiện canh tác rau công nghệ cao tại Đà Lạt.

Họ không yêu cầu các tiêu chuẩn thực hành nông nghiệp tốt (GAP), nếu có cũng chỉ để tham khảo nhưng phải đạt đủ hai yếu tố: kiểm dịch thực vật và vệ sinh an toàn đáp ứng đúng quy định nước xuất khẩu và nhập khẩu. Việc này quan trọng, nếu không đáp ứng được có thể bị tiêu hủy hàng và đền bù hợp đồng".

Nhiều năm xuất khẩu rau củ tươi sang Nhật, ông Cường cho hay nhiều đối tác mua nhưng ông không thể nhận hết đặt hàng vì không đủ vốn đầu tư.

Lợi nhuận xuất khẩu tăng hơn bán nội địa khoảng 10%, nếu vay tiền để sản xuất diện tích lớn cung ứng cho hết các đơn hàng thì phải trả lãi 8%/năm, phần lãi này bào hết phần giá trị gia tăng cho nên phải "liệu cơm gắp mắm".

Với lại, đầu tư trải rộng rất khó hoàn vốn. "Nếu doanh nghiệp nông nghiệp được tiếp cận vốn giá rẻ để tăng hiệu quả đầu tư thì chúng tôi tin sẽ mở được cánh cửa nhiều thị trường khó tính, nâng giá trị thương hiệu nông sản Đà Lạt", ông Cường nói.

Nguồn: Sở Công thương tỉnh Lâm Đồng - Dữ liệu: MAI VINH - Đồ họa: N.KH.

Cần điểm tựa thúc đẩy xuất khẩu

Vùng rau Đà Lạt có khoảng 20.000ha sản xuất rau công nghệ cao, dự kiến đến năm 2025 diện tích này sẽ tăng thêm 15%, đạt sản lượng 2,8 triệu tấn/năm. Nhiều chuyên gia nhận định, với sản lượng như hiện nay, kênh xuất khẩu nông sản Đà Lạt phải được mở rộng.

Nhiều chủ trang trại lớn tại Đà Lạt khẳng định thị trường châu Á với khoảng 15 ngày vận chuyển không là cản ngại. Theo Sở Công Thương tỉnh Lâm Đồng, cuối tháng 9-2022, Cơ quan Phát triển quốc tế Hoa Kỳ đã bước đầu làm việc để đưa nông sản Đà Lạt vào chuỗi phân phối của Tập đoàn Walmart.

Tuy nhiên, nhiều trang trại cho rằng thị trường rau sạch trong nước là chỗ dựa quan trọng cho hoạt động xuất khẩu.

"Thị trường nội địa có khoảng trống rất lớn, nếu rau sạch Đà Lạt được hưởng những cơ chế minh bạch để có mặt ở các chuỗi phân phối, các cửa hàng tiện lợi, siêu thị lớn thì mới có điểm tựa để thúc đẩy xuất khẩu".

Ông Trần Huy Đường, chủ nông trại Langbiang Farm (phường 7, TP Đà Lạt), cho biết ông chỉ xuất khẩu 1/3 sản lượng rau. Để có thể tối đa lợi nhuận, ông Đường sắp xếp để tự lo việc xuất khẩu từ khâu thu hoạch cho đến khi container lạnh chứa rau được đưa lên tàu.

Ông Đường nói: "Cái khó lúc này là nếu chỉ bán ở khu vực Đông Nam Á, thì chỉ xuất khẩu được sáu tháng/năm khi các nước bị ảnh hưởng mưa, thời tiết cực đoan. Do đó tôi chỉ xuất bán 1/3 sản lượng.

Thị trường châu Âu là cửa ra để nâng sản lượng xuất khẩu nhưng nếu bán sang khu vực này phải tổ chức lại hệ thống sau thu hoạch: sơ chế, đóng gói, làm lạnh nhằm đáp ứng việc bảo quản nông sản trong suốt 45 ngày vận chuyển".

Theo ông Đường, công nghệ sau thu hoạch vẫn là "mảng trắng", đầu tư vào mảng này, không nhà vườn nào có thể tự làm được.