Bài toán khó của Ngân hàng Trung ương Canada

Kinh tế ảm đạm

Theo Cơ quan Thống kê Canada (Statscan), nước này chỉ tạo thêm được có 100 việc làm mới trong tháng cuối năm 2023, trong khi tỷ lệ thất nghiệp vẫn ở mức 5,8%. Cũng theo Statscan, nền kinh tế Canada đã tạo thêm trung bình 23.000 việc làm mỗi tháng trong nửa cuối năm 2023, chưa bằng một nửa so với mức trung bình 48.000 việc làm mỗi tháng trong nửa đầu năm ngoái. “Câu chuyện chính ở đây là chúng ta đang chứng kiến sự hạ nhiệt trên thị trường việc làm”, Doug Porter - Nhà kinh tế trưởng tại BMO Capital Markets cho biết.

Trong khi đó, Chỉ số Nhà quản trị mua hàng (PMI) lĩnh vực sản xuất của Canada đã giảm xuống mức 45,4 trong tháng 12 từ mức 47,7 trong tháng 11. Đây là mức thấp nhất kể từ tháng 5/2020 và là tháng thứ 8 liên tiếp chỉ số PMI lĩnh vực sản xuất nằm dưới ngưỡng 50, cho thấy sản xuất tiếp tục bị thu hẹp, khoảng thời gian thu hẹp dài nhất kể từ tháng 10/2010. “Nền kinh tế sản xuất của Canada đã phải trải qua một giai đoạn cuối khó khăn cho đến năm 2023 và điều đó đã khép lại một năm đầy thách thức đối với toàn ngành”, Paul Smith - Giám đốc kinh tế tại S&P Global Market Intelligence cho biết.

Mặc dù chỉ số PMI lĩnh vực dịch vụ của Canada tăng lên 44,6 từ mức thấp nhất trong gần 3,5 năm là 44,5 của tháng 11, song vẫn ghi nhận tháng thứ 7 liên tiếp nằm dưới ngưỡng 50, cho thấy hoạt động trong lĩnh vực dịch vụ của Canada tiếp tục suy giảm do chi phí vay tăng cao đè nặng lên thị trường nhà đất. “Tác động của chính sách tiền tệ thắt chặt đối với nền kinh tế khu vực dịch vụ của Canada là rõ ràng trong tháng 12”, Paul Smith, giám đốc kinh tế tại S&P Global Market Intelligence, cho biết trong một tuyên bố.

Các số liệu này đã phần nào cho thấy triển vọng không mấy tươi sáng của nền kinh tế Canada mà nguyên nhân, theo các chuyên gia, một phần cũng bởi động thái tăng lãi suất của NHTW Canada.

“Sự trì trệ trong việc làm, kéo theo tốc độ tăng trưởng GDP chậm chạp trong năm ngoái, cho thấy tác động của lãi suất cao đang ngày càng lan rộng trên toàn bộ nền kinh tế”, Royce Mendes, người đứng đầu chiến lược vĩ mô tại Desjardins Group cho biết.

Vẫn lo lạm phát

NHTW Canada đã tăng lãi suất 10 lần kể từ tháng 3/2022, đưa lãi suất lên cao nhất trong 22 năm là 5%. Mặc dù giữ nguyên lãi suất ở mức 5% tại cuộc họp chính sách cuối năm 2023, song NHTW Canada vẫn để ngỏ khả năng cho một đợt tăng lãi suất khác do vẫn lo ngại về lạm phát.

Biên bản cuộc họp chính sách tháng 12 của NHTW Canada vừa được công bố mới đây cho biết, “các thành viên (của Hội đồng Thống đốc bao gồm 6 người – PV) nhất trí rằng khả năng chính sách tiền tệ đủ hạn chế để đạt được mục tiêu lạm phát đã tăng lên”. Tuy nhiên cũng theo Biên bản, các thành viên “cũng đồng ý rằng rủi ro đối với triển vọng lạm phát vẫn còn và có thể vẫn cần phải tăng lãi suất chính sách”.

Lạm phát tại Canada ổn định ở mức 3,1% trong tháng 11, mặc dù giảm mạnh so với mức đỉnh hơn 8% vào năm ngoái, nhưng vẫn cao hơn mục tiêu kể từ đầu năm 2021. Trong khi tốc độ tăng trưởng tiền lương có thể gây thêm nhiều lo lắng cho các quan chức của NHTW.

Theo Statscan, mức tăng lương trung bình mỗi giờ đối với nhân viên cố định - một con số được NHTW theo dõi chặt chẽ - đã tăng với tốc độ hàng năm là 5,7% trong tháng 12, cao hơn nhiều mức tăng 5,0% trong tháng 11 và là mức cao nhất kể từ tháng 1/2021. Bởi theo NHTW Canada, mức tăng lương trên 4% sẽ cản trở nỗ lực hạ nhiệt lạm phát một cách hiệu quả.

“Một khía cạnh đáng lo ngại đối với NHTW là mức lương trung bình theo giờ đã tăng một bước lớn trong tháng”, Doug Porter của BMO Capital Markets cho biết. “Với mức lương như thế này, NHTW Canada sẽ vẫn lo ngại về nguy cơ lạm phát vẫn có xu hướng tăng”, Derek Holt - Phó chủ tịch kinh tế thị trường vốn tại Scotiabank cho biết.

Tuy nhiên theo Paul Smith - Giám đốc kinh tế tại S&P Global Market Intelligence, “ít nhất tỷ lệ lạm phát đã giảm bớt theo dữ liệu PMI và do môi trường nhu cầu ngày càng yếu nên có thể sẽ tiếp tục giảm trong những tháng tới”. Thị trường cũng kỳ vọng lạm phát giảm, trong khi kinh tế ảm đạm có thể khiến NHTW Canada giảm lãi suất. Trong một cuộc phỏng vấn mới đây với Đài truyền hình BNN, Thống đốc Tiff Macklem cũng cho biết, NHTW Canada có thể bắt đầu cắt giảm lãi suất vào năm tới miễn là lạm phát cơ bản giảm như dự đoán.