Giải pháp nào “hâm nóng” thị trường cho thuê nhà mặt phố?

Xu hướng mua sắm, tiêu dùng của người dân thay đổi là một phần nguyên nhân khiến nhiều con phố trước đây kinh doanh sầm uất, nay trở nên thưa vắng. Ảnh: Hoàng Nam

Khái niệm vị trí đắc địa được tái định nghĩa – không chỉ là trung tâm, mà là nơi có lưu lượng khách hàng mục tiêu cao, thuận tiện giao thông và phù hợp mô hình O2O (Online to Offline), thị trường nhà mặt phố cho thuê đang đứng trước những đổi thay rõ rệt.

Xu hướng mua sắm, tiêu dùng của người dân đã thay đổi

Đại dịch Covid-19 đã qua từ lâu, nhưng đã tạo ra một bước ngoặt mạnh mẽ trong hành vi tiêu dùng của người dân Việt Nam. Các biện pháp giãn cách xã hội, hạn chế tụ tập và yêu cầu an toàn y tế đã khiến người dân thay đổi thói quen mua sắm và sử dụng dịch vụ. Sau khi dịch được kiểm soát, hành vi tiêu dùng trực tuyến tiếp tục phát triển mạnh mẽ nhờ sự tiện lợi và giá cả cạnh tranh.

Thay vì phải đến tận cửa hàng để xem, thử món đồ mình cần (trong nhiều thời điểm thời tiết có phần cực đoan, không khí ô nhiễm trầm trọng), thì chỉ cần ở nhà với 1 chiếc điện thoại thông minh, người tiêu dùng có thể tìm kiếm mặt hàng mình muốn, so sánh giá cả, chất liệu giữa các cửa hàng để lựa chọn món hàng ưng ý nhất, chốt đơn và sẽ có người mang đến tận nơi. Rõ ràng phương pháp mua sắm truyền thống không thể đáp ứng được.

Chị Đỗ Bích (Hà Nội) cho biết, từ sau đại dịch Covid-19, gia đình chị đã thay đổi hẳn trong việc mua sắm, tiêu dùng. Trước đây, chị thường rủ gia đình bạn bè đi ăn ở ngoài vào dịp cuối tuần, nhưng sau đợt dịch, các gia đình lại thích tụ tập tại nhà, mua đồ về tự chế biến, vừa đảm bảo an toàn thực phẩm, vừa tiết kiệm chi phí, lại thoải mái, riêng tư.

Chị Vũ Huyền (phường Ô Chợ Dừa) chia sẻ câu chuyện khởi nghiệp của mình “trước đây em làm nhân viên ngân hàng, nhưng trong quá trình nghỉ sinh em bé, em tranh thủ bán hàng online, doanh thu tốt lên từng ngày. Vì vậy, sau khi hết thời gian nghỉ thai sản, em cũng nghỉ làm ở ngân hàng luôn để tập trung vào công việc kinh doanh online. Điều thuận lợi nhất là mình có thể chủ động thời gian, có thể vừa chăm em bé, vừa chăm sóc khách hàng, tư vấn sản phẩm mà không phải gò bó thời gian như làm hành chính. Trước đây, nghĩ đến kinh doanh, lo lắng nhất vẫn là chi phí đầu tư cho mặt bằng, trang trí cửa hàng, nhưng giờ làm online thì không phải lo lắng về khoản ấy nữa”.

Anh Minh Long, người vừa phải đóng cửa một số cửa hàng đồ uống thì cho biết, thời tiết chuyển mưa, lạnh, nên doanh số đồ uống cũng sụt giảm, dự kiến trong thời gian tới sẽ tiếp tục giảm, nên việc đóng cửa là điều tất yếu do chi phí mặt bằng là quá lớn. Bây giờ, thị trường ngày càng cạnh tranh khốc liệt với sự xuất hiện của nhiều mô hình mới. Nếu mình không kịp thời điều chỉnh cả về chất lượng sản phẩm, chăm sóc khách hàng hoặc mô hình kinh doanh, thì sẽ nhanh chóng bị “hụt hơi” và bị đào thải.

Trong khi đó, theo chị Nguyễn Thùy, chị có 1 căn nhà mặt phố Nguyễn Thái Học, chuyên để cho thuê, trước đây chị vẫn cho thuê với giá dao động từ 16-20 triệu/tháng, nhưng nay, dù đã bỏ ra cả trăm triệu đồng để sửa sang lại, treo biển cho thuê với giá 10 triệu đồng/tháng mà cũng chưa có người thuê.

Chị Minh Hoài, chủ căn nhà mặt phố Cát Linh thì cho biết, trước đây chị dùng toàn bộ tầng 1 để cho thuê kinh doanh đồ uống, nhưng gần đây người thuê đã trả mặt bằng không thuê nữa. Chị tiếp tục lại treo biển cho thuê, cũng có một số người gọi điện hỏi thông tin nhưng sau đó thì không thấy đến hay liên lạc lại, dù bây giờ chị đã phải giảm giá khá nhiều so với trước đây.

Làm gì để những “con gà đẻ trứng vàng” trở lại

Những năm trước đây, những căn nhà mặt phố thực sự là cỗ máy in tiền, mang lại dòng tiền ổn định cho chủ nhà. Nhưng với sự phát triển bùng nổ của các nền tảng thương mại điện tử, các doanh nghiệp bán lẻ, thực phẩm, đồ uống đã chuyển hướng sang kinh doanh trực tuyến, phát triển mô hình bếp ăn trực tuyến (cloud kitchen) và tận dụng các sàn thương mại điện tử, livestream. Sự phát triển của Grab, ShopeeFood, Gojek... đã làm mờ ranh giới giữa tiêu dùng tại chỗ và tiêu dùng online, giúp người dân tiêu thụ hàng hóa linh hoạt hơn. Do đó, vai trò và vị thế của những cửa hàng mặt phố đang ngày càng mờ nhạt so với những gian hàng online. Bởi thực tế, nhiều cửa hàng không cần duy trì không gian lớn để đón khách, chỉ cần một điểm chế biến hoặc kho hàng đủ điều kiện phục vụ đơn online.

Nếu như trước đây, mở cửa hàng kinh doanh phải tìm đến những “vị trí vàng”, là mặt phố lớn, trung tâm, đông người qua lại. Nhưng trong bối cảnh hiện nay, vị trí đắc địa là nơi phù hợp với mô hình kinh doanh. Nếu bán online, thì vị trí của hàng cần ưu tiên mặt bằng nhỏ, gần trung tâm, các điểm trung chuyển, các đơn vị giao, nhận hàng dễ tiếp cận; nếu kinh doanh trải nghiệm, thì mặt bằng cần chọn vị trí độc đáo, có phong cách riêng và tạo điểm check-in cho khách hàng.

Do vậy, để phục hồi và phát triển bền vững thị trường này, theo các chuyên gia phân tích thị trường, chủ nhà mặt phố cần linh hoạt trong chia nhỏ mặt bằng, cải tạo những khoảng không gian mở, thân thiện, hướng tới phục vụ mô hình trải nghiệm đa dạng (trà đạo, cà phê đặc sản, concept store); chuyển từ “cho thuê kinh doanh trực tiếp” sang “cho thuê đa công năng” (kết hợp kho, văn phòng, giao nhận hàng).

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp, chủ chuỗi kinh doanh cần nghiên cứu phát triển mô hình kết hợp online – offline (O2O), tận dụng mạng xã hội và thương mại điện tử để mở rộng khách hàng mà không phụ thuộc hoàn toàn vào vị trí mặt bằng.

Khi chủ nhà mặt phố và người thuê cùng nhau thay đổi theo xu hướng mới, kết hợp với những chính sách ưu đãi cho phát triển kinh tế tư nhân của Đảng, Nhà nước, việc tiếp cận vốn để đầu tư, cải tạo mặt bằng, chuyển đổi mô hình kinh doanh sẽ thuận lợi, dễ dàng hơn.

Cùng với đó, việc đón đầu và bắt kịp với những điều chỉnh quy hoạch giao thông, thương mại của Nhà nước, hạ tầng giao thông được nâng cấp, cải thiện và giành nhiều không gian hơn cho các hoạt động cộng đồng với những mô hình như “phố đêm”, “không gian sáng tạo”... khi đó, những dãy phố sẽ không còn cảnh vắng khách, đóng cửa, treo biển cho thuê như hiện nay.