“Xây giấc mơ an cư” doanh nghiệp kỳ vọng sự bứt phá trong việc làm nhà ở xã hội

Khu NOXH ở Bình Dương và khu đất bên cạnh dành cho NOXH. Ảnh: Nhật Minh

Nguồn cung thiếu hụt, nhiều vướng mắc cần gỡ

Giữa “cơn khát” nhà dành cho người thu nhập thấp, NOXH tại các đô thị lớn từng được kỳ vọng là “phao cứu sinh” giúp người dân “xây giấc mơ an cư”. Tuy nhiên, sau nhiều năm triển khai, chính sách về việc phát triển NOXH trên cả nước nói chung và tại khu vực các tỉnh phía Nam nói riêng vẫn gặp không ít vướng mắc từ thủ tục, quỹ đất đến nguồn vốn…

Theo báo cáo gần đây nhất Hiệp hội Bất động sản Thành phố Hồ Chí Minh (HoREA) trong năm 2024 chỉ tính riêng tại Thành phố Hồ Chí Minh nhà ở vẫn tiếp tục tình trạng thiếu nguồn cung dự án, đặc biệt là NOXH thiếu hụt.

Kết quả phát triển NOXH trên địa bàn thành phố từ năm 2021 - 2024 quá khiêm tốn, chưa đạt chỉ tiêu đã đề ra. Sở Xây dựng cho biết chỉ có 10 dự án NOXH, trong đó 6 dự án đã hoàn thành, 4 dự án đang triển khai thi công với tổng số căn nhà gần 6.000 căn, chỉ đạt 8,6% chỉ tiêu phát triển 69.700 - 73.000 căn hộ NOXH được Chính phủ giao, đặt ra nhiều thách thức để thành phố thực hiện đạt chỉ tiêu phát triển NOXH từ nay đến năm 2030.

Ngoài ra, tại các tỉnh phía Nam hầu như không có dự án NOXH nào đi vào bàn giao đến tay người dân.

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA cho rằng, hiện nay nguồn cung các dự án thiếu hụt trầm trọng ngoài việc đến từ năng lực chủ đầu tư ra thì ảnh hưởng trực tiếp vẫn đến từ các thủ tục, quy định pháp lý của cơ quan chức năng. Theo ông Châu, nếu không sớm được tháo gỡ để khởi động sẽ vừa thất thu ngân sách Nhà nước, vừa khó khăn cho doanh nghiệp, vừa thiếu nguồn cung nhà ở và giá nhà tiếp tục tăng nhanh trong nhiều năm tới.

Chủ tịch HoREA cũng cho biết, việc kéo dài thời gian phát triển các dự án, “độ trễ” của cơ chế, chính sách, pháp luật và do “độ trễ” của quy trình triển khai, thực hiện dự án bất động sản thì việc hoàn thành chương trình 1 triệu căn hộ NOXH trong giai đoạn 2021-2030 và sau năm 2030 là khó.

HoREA đưa ra kiến nghị Bộ Xây dựng xem xét trình Thủ tướng Chính phủ xem xét một số vấn đề như việc: chủ đầu tư dự án NOXH được điều chỉnh tăng hệ số sử dụng đất, quy mô dân số lên tối đa 1,5 lần so với quy chuẩn, tiêu chuẩn xây dựng đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt. 

Việc này nhằm giúp tạo khả năng tăng thêm khoảng 50% số lượng căn hộ NOXH so với dự án nhà ở thương mại trên cùng quy mô diện tích đất dự án, để sử dụng đất tiết kiệm, hiệu quả cho mục đích phát triển NOXH.

Đề xuất việc cho phép Ngân hàng Chính sách xã hội được cho vay ưu đãi đối với chủ đầu tư dự án NOXH, nhà ở cho lực lượng vũ trang Nhân dân, cá nhân xây dựng hoặc cải tạo, sửa chữa nhà ở để cho thuê…

Theo ghi nhận của Báo Thanh tra, tại khu vực phía Nam, các tỉnh hiện nay phát triển tốt nhất trong lĩnh vực NOXH phải kể đến các cái tên như Bình Dương, Đồng Nai, trong đó hàng loạt các dự án NOXH đã và đang được xây dựng triển khai trong thời gian qua từ các chủ đầu tư như Tổng Công ty Đầu tư và Phát triển Công nghiệp CTCP (Becamex IDC); Tập đoàn Kim Oanh; Tập đoàn Bcons; Công ty Lê Phong…

Mặc dù đã có hàng nghìn căn hộ được xây dựng và phát triển, nhưng có thể thấy rằng “như muối bỏ biển” không kịp để đáp ứng được nguồn cầu hiện nay. Nhiều doanh nghiệp vẫn “kêu khó” vì vướng nhiều cơ chế, như thủ tục pháp lý xây dựng NOXH quá nhiều, phải mất trên 3 năm mới hoàn thiện được cơ bản hồ sơ, quỹ đất, nguồn vốn vay làm NOXH hạn chế. Khách hàng mua dự án cũng bị sàng lọc quá nhiều, hồ sơ mua nhà người dân phải trải qua hàng loạt các thủ tục khắt khe…

Doanh nghiệp sẵn sàng chung tay với sự phát triển NOXH

Trao đổi về những khó khăn và kỳ vọng đối với việc phát triển NOXH, bà Đặng Thị Kim Oanh, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Địa ốc Kim Oanh chia sẻ: “Vấn đề mà các doanh nghiệp đang có ý định phát triển dự án NOXH mong muốn bây giờ là Nhà nước cần hỗ trợ tối đa cho doanh nghiệp tham gia lĩnh vực này. Đặc biệt, Nhà nước cần giới thiệu quỹ đất sạch và tinh giản bớt số lượng thủ tục thực hiện đầu tư dự án NOXH so với dự án nhà ở thương mại, nhằm rút ngắn thời gian và chi phí đầu tư để qua đó kéo giá thành sản phẩm giảm theo.

Bên cạnh đó, Nhà nước cần xem xét lại việc khống chế lợi nhuận làm NOXH ở mức 10% vì không hấp dẫn nếu không muốn nói là doanh nghiệp thực tế còn bị lỗ. Tiếp đó các cơ quan liên quan cần hỗ trợ các thủ tục xét duyệt cho người mua NOXH nhanh chóng hơn, giảm bớt phiền hà, thời gian đi lại cũng như hỗ trợ các gói vay ưu đãi cho cả người mua và doanh nghiệp phát triển dự án. Có như vậy thì doanh nghiệp mới có thể an tâm tham gia phát triển NOXH như mục tiêu phát triển 1 triệu căn NOXH, nhà thu nhập thấp mà Chính phủ đã đề ra.”

“Việc phát triển NOXH, nhà ở cho công nhân có ý nghĩa quan trọng trong việc thúc đẩy về tăng trưởng kinh tế, hỗ trợ người lao động, người khó khăn, đặc biệt là những người trẻ tại các khu đô thị lớn, khu công nghiệp. Kỳ vọng trong năm 2025 và thời gian tới việc xây dựng và phát triển NOXH sẽ được thuận lợi hơn, các cơ chế hỗ trợ thủ tục xét duyệt cho người mua NOXH nhanh chóng hơn, giảm bớt phiền hà”, bà Oanh chia sẻ.

Ông Phạm Ngọc Thuận, Tổng Giám đốc Becamex IDC cho hay: “Doanh nghiệp đều mong muốn đóng góp cho phát triển NOXH, nhưng còn nhiều vướng mắc về pháp lý… cần thêm sự hỗ trợ từ Chính phủ về giải quyết được nguồn vốn. Các quỹ vay phải có chính sách hỗ trợ người lao động cụ thể hơn, vay dài hạn 25 - 35 năm mới tiếp cận được NOXH”.

Trong bối cảnh mục tiêu xây dựng một triệu căn NOXH đến năm 2030 đang được thúc đẩy, việc tháo gỡ các rào cản về pháp lý, quỹ đất và tài chính là điều kiện tiên quyết để thị trường phát triển đúng hướng.

Chia sẻ với chúng tôi, ông Lưu Quang Tiến, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế - Tài chính - Bất động sản Dat Xanh Services nhận định: “Khu vực phía Nam, đặc biệt là tại Thành phố Hồ Chí Minh, nhu cầu nhà ở rất cao ở tất cả các phân khúc, đặc biệt là NOXH dành cho các đối tượng khách hàng phổ thông.

Tuy nhiên như đã biết, yếu tố cản trở mô hình này vẫn nằm ở cơ chế, quy trình và giới hạn về biên lợi nhuận cho các chủ đầu tư. Bên cạnh đó, chất lượng sản phẩm cũng là điểm hạn chế khiến hầu hết mọi người có thành kiến về loại hình này”.

Theo ông Tiến, trong thời gian qua, Chính phủ và các bộ, ngành đã có những nỗ lực rất nghiêm túc để tìm giải pháp triển khai loại hình này nhằm giải quyết các mục tiêu kinh tế - xã hội về lâu dài. Cơ bản các giải pháp từ phía Nhà nước thời gian qua đã cho thấy sự cầu thị và lắng nghe từ phía doanh nghiệp.

Tuy nhiên các giải pháp, chính sách này vẫn cần thời gian để thẩm thấu cũng như cần phản hồi thực tế từ thị trường, NOXH cần được xem như một giải pháp bền vững để giải quyết vấn đề nhà ở đô thị và cần linh hoạt về loại hình, phân khúc, quy mô tương ứng với từng địa phương thay vì như hiện nay, đang được đánh đồng như nhà giá rẻ, nhà cho người có thu nhập thấp.