Sinh viên cần biết cân bằng giữa học và làm thêm

Khi áp lực tài chính buộc sinh viên phải tự lập

Tại các thành phố lớn như thành phố Hà Nội hay Thành phố Hồ Chí Minh, chi phí sinh hoạt của sinh viên luôn là gánh nặng không nhỏ. Tiền trọ, ăn uống, học phí, tài liệu, đi lại… cùng vô vàn khoản chi phát sinh, khiến nhiều bạn buộc phải đi làm thêm để giảm bớt áp lực tài chính cho gia đình và học cách tự lập.

Tuấn Đạt, sinh viên năm ba Học viện Báo chí và Tuyên truyền chia sẻ: “Mình làm phục vụ ở quán cà phê 5 buổi/tuần, mỗi tháng kiếm được khoảng 3 triệu đồng. Số tiền đó giúp mình trang trải tiền ở ký túc xá và ăn uống cơ bản. Làm thêm cũng giúp mình tự tin hơn khi giao tiếp và quản lý chi tiêu tốt hơn.”

Không thể phủ nhận rằng, công việc làm thêm mang lại nhiều giá trị tích cực, giúp sinh viên rèn luyện kỹ năng sống, mở rộng các mối quan hệ xã hội và thêm phần tự tin. Tuy nhiên, khi lịch học dày đặc, bài tập, thi cử liên tục, lượng thời gian bị chia nhỏ… việc duy trì cân bằng giữa học và làm trở thành một thử thách thực sự.

Đặt việc học lên hàng đầu khi chọn công việc làm thêm

Không phải công việc làm thêm nào cũng phù hợp với sinh viên. Có những bạn quá chú trọng vào thu nhập mà chọn việc tốn nhiều thời gian, đòi hỏi thể lực, khiến sức khỏe giảm sút và việc học bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Làm thêm không chỉ là “làm bất cứ việc gì có tiền”. Sinh viên cần xác định rõ, ưu tiên số một là học tập, sau đó mới đến kiếm tiền và trải nghiệm. Vì vậy, công việc phù hợp cần đáp ứng hai tiêu chí: ít ảnh hưởng đến lịch học và có giá trị bổ trợ cho ngành học.

Nếu có thể, hãy chọn công việc giúp bạn củng cố kỹ năng chuyên môn. Chẳng hạn, sinh viên báo chí có thể cộng tác viết bài, quay dựng video; sinh viên sư phạm làm gia sư; sinh viên ngoại ngữ nhận dịch thuật hoặc trợ giảng. Những công việc ấy không chỉ mang lại thu nhập mà còn giúp bạn tích lũy kinh nghiệm thực tế cho nghề nghiệp tương lai.

Ngược lại, sinh viên nên tránh các công việc có ca đêm hoặc yêu cầu cường độ thể lực cao, bởi chúng dễ khiến cơ thể mệt mỏi, đầu óc căng thẳng, ảnh hưởng đến khả năng học tập.

Quản lý thời gian, kỹ năng vàng của người trẻ

Thời gian chính là “tài sản quý” nhất của sinh viên làm thêm. Nhiều bạn đã từng rơi vào cảnh “ban ngày học, tối đi làm, sáng mai thi” và kết quả là kiệt sức, điểm số giảm sút, thậm chí bỏ lỡ cơ hội học tập quan trọng.

Để tránh rơi vào vòng xoáy ấy, sinh viên cần biết lập kế hoạch và quản lý thời gian khoa học. Một thời khóa biểu rõ ràng giúp bạn phân chia hợp lý giữa giờ học, giờ làm và thời gian nghỉ ngơi.

Ba khối thời gian cơ bản mà sinh viên cần duy trì gồm thời gian cố định giờ học trên lớp, giờ làm thêm; thời gian học tập chuyên sâu dành riêng để làm bài, ôn thi, tuyệt đối không để công việc làm thêm “xâm chiếm”; thời gian nghỉ ngơi nhằm đảm bảo giấc ngủ và thư giãn để tái tạo năng lượng.

Bên cạnh đó, sinh viên nên rèn kỹ năng xác định ưu tiên. Khi có quá nhiều việc, hãy tự hỏi việc nào quan trọng, việc nào khẩn cấp, việc nào có thể lùi lại? Việc rèn thói quen kỷ luật, biết nói “không” với những lời mời làm thêm quá sức hay các cuộc vui không cần thiết chính là chìa khóa để duy trì sự cân bằng.

Học vẫn là mục tiêu trung tâm và học cách trưởng thành từ sự cân bằng

Theo Tuấn Đạt, Đại học là quãng thời gian quý giá để tích lũy tri thức và định hình bản thân. Làm thêm là cơ hội để rèn luyện, nhưng không thể thay thế việc học. Thực tế, nhiều sinh viên vì quá mải mê kiếm tiền mà bỏ bê học hành, nghỉ học thường xuyên, dẫn đến kết quả sa sút, kéo dài thời gian tốt nghiệp, thậm chí mất định hướng nghề nghiệp.

Một công việc làm thêm tốt không chỉ giúp trang trải chi phí mà còn nên góp phần làm giàu vốn sống, kỹ năng và hiểu biết của sinh viên. Quan trọng hơn, nó phải song hành cùng việc học, không đối nghịch với mục tiêu học tập.

Làm thêm, nếu được lựa chọn và sắp xếp hợp lý có thể trở thành “người thầy thực tế” dạy sinh viên nhiều điều: từ cách giao tiếp, làm việc nhóm, đến khả năng chịu áp lực, quản lý thời gian và tự lập, Tuấn Đạt tâm sự.

Nhưng, làm thêm chỉ thật sự ý nghĩa khi sinh viên biết giữ cho mình sự tỉnh táo và kỷ luật. Tỉnh táo để không đánh đổi kiến thức lấy đồng tiền ngắn hạn; kỷ luật để giữ vững mục tiêu học tập và bảo vệ sức khỏe, tinh thần của chính mình.

Đại học không chỉ là nơi học kiến thức, mà còn là hành trình học cách sống, cách làm việc, cách trưởng thành. Hãy để việc làm thêm trở thành bàn đạp cho tương lai, chứ không phải rào cản trên con đường học vấn. Khi biết cân bằng giữa học và làm, sinh viên không chỉ vững vàng hơn trong hiện tại mà còn xây nền móng vững chắc cho con đường lập nghiệp sau này.