Hội An tưởng nhớ 25 năm ngày mất cố kiến trúc sư Kazik

Các đại biểu đặt vòng hoa tưởng niệm cố kiến trúc sư Kazik - Ảnh: L.TR

Kiến trúc sư Kazimierz Kwiatkowski (1944-1997), được người Hội An gọi thân mật là Kazik, là người có nhiều đóng góp to lớn trong công cuộc bảo tồn các di tích lịch sử và khảo cổ tại Việt Nam như cố đô Huế, thánh địa Mỹ Sơn và Hội An.

Từ đầu thập niên 1980, kiến trúc sư Kazik đã tình nguyện sang Việt Nam thông qua một chương trình được kí kết bởi chính phủ Việt Nam và Ba Lan nhằm giúp Việt Nam phục chế lại các di tích cổ, mà cụ thể tại tại Mỹ Sơn.

Trong thời gian ở Mỹ Sơn, đã có tám người trong đoàn khảo cổ của kiến trúc sư Kazik thiệt mạng do bom đạn còn lại sau chiến tranh, do bệnh tật và cuộc sống kham khổ.

Năm 1981, kiến trúc sư Kazik bắt đầu tiếp xúc với Hội An và nhanh chóng nhận ra những giá trị nổi bật toàn cầu của vùng đất này. Ông đã nỗ lực vận động chính quyền địa phương tiến hành các biện pháp bảo tồn, trùng tu đô thị cổ Hội An, đồng thời cố gắng giới thiệu những nét riêng biệt của Hội An ra thế giới.

Ông luôn kiên trì theo đuổi nguyên tắc trùng tu "khảo cổ học", trong đó di tích gốc sẽ được giữ gìn nguyên vẹn ở mức tối đa và các biện pháp trùng tu chỉ được áp dụng để duy trì hiện trạng.

Đích thân kiến trúc sư Kazik đã quay về Ba Lan chỉ để mang hóa chất quay lại Việt Nam phục vụ cho công tác trùng tu.Chính nhờ nguyên tắc này mà Hội An và Mỹ Sơn sau đó đã được công nhận là Di sản văn hóa thế giới, vì được bảo tồn một cách hoàn hảo các giá trị lâu đời.

KTS Hoàng Đạo Kính phát biểu tại lễ tưởng niệm

Kazik là người đầu tiên đã chú ý đến giá trị đặc biệt của phố cổ Hội An. Quá trình nghiên cứu, lập hồ sơ trình lên UNESCO cho đến khi được công nhận là Di sản văn hóa thế giới kéo dài gần 20 năm, đã gặp không ít những khó khăn, nhưng ông chưa bao giờ nản lòng và từ bỏ. 

Đến ngày 4-12-1999 Hội An chính thức được vinh danh Di sản văn hóa thế giới của nhân loại. Đó là niềm vui khôn xiết của người dân Hội An, Việt Nam và có công lao rất lớn của Kazik.

Kiến trúc sư Kazik qua đời vào ngày 19-3-1997 tại Huế. Để tri ân công lao của ngày đối với việc bảo tồn và phát huy Di sản văn hóa thế giới Hội An, năm 2007 thành phố Hội An đã cho xây dựng công viên ngay trung tâm phố cổ và đặt bức tượng bán thân để tưởng nhớ công lao của Kazik.

Tại buổi lễ tưởng niệm, phó chủ tịch UBND TP Hội An Nguyễn Văn Lanh cho biết những đóng góp mà cố kiến trúc sư Kazik với Hội An là vô giá. Tròn 25 năm ngày mất của ông, người dân Hội An đã cùng tổ chức buổi tưởng niệm, tri ân công lao với một con người tài ba và đầy nhiệt huyết dấn thân vào sự nghiệp bảo tồn di sản văn hóa tại Hội An. Những đóng góp của Kazik cũng để lại kinh nghiệm lớn cho công tác bảo tồn phố cổ hiện nay.