Kon Tum: Âu lo vì nạn trộm cắp sâm Ngọc Linh

Một vụ trộm sâm với số lượng lớn vừa xảy ra tại vườn sâm của Công ty Cổ phần sâm Ngọc Linh Tu Mơ Rông Kon Tum. Đến nay, sau 1 tuần, chủ vườn vẫn không hiểu đối tượng đột nhập bằng cách nào để nhổ trộm 160 cây sâm. Tất cả sâm bị nhổ trộm đều là cây giống củ to, đang cho ra hoa, hạt lần đầu. Các cây sâm giống nhỏ, trộm không nhổ.

Theo anh Nguyễn Thanh Hoàng, công nhân quản lý vườn sâm của công ty cho biết: Ngày 21/8, vườn sâm của công ty gặp sự cố mất điện phải khắc phục. Đến sáng 22/8, anh cùng một số người đi sửa máy điện thì phát hiện đường dây điện có dấu hiệu bị phá, chặt đứt. Ngay sau đó, anh Hoàng đi kiểm tra vườn sâm thì thấy hàng loạt cây sâm bị nhổ trộm. Qua thống kê, có 141 cây sâm 3 năm tuổi đang ra hoa, hạt cùng 17 cây sâm lớn, trồng từ 8-10 năm tuổi và 2 cây sâm rừng tự nhiên bị trộm. Sau sự việc, anh Hoàng đã trình báo lực lượng chức năng.

Băn khoăn không biết vì sao trộm đột nhập vào được vườn sâm, anh Trần Đức Long, nhân viên của công ty cho biết: Thời điểm mất sâm trùng với thời điểm mất điện nên không có camera để xem lại hình ảnh. Dây điện bị phá, chặt bằng dao, rựa. Người trộm phải là người rành, hiểu biết khu vực trồng sâm mới có thể đột nhập để nhổ trộm. Thời điểm mất trộm, anh, em đang tập trung trồng sâm dây.

Theo quan sát của phóng viên, số cây bị nhổ trộm toàn là cây lớn. Riêng hàng trăm cây sâm nhỏ, trồng cạnh bên không bị trộm. Khu vực trồng được rào chắn cẩn thận nhưng không có dấu hiệu bị cạy, phá.

Thời gian qua, ở Kon Tum xảy ra rất nhiều vụ mất trộm sâm Ngọc Linh. Cụ thể, trong tháng 2/2024 có 800 cây sâm từ 4-10 năm tuổi bị nhổ trộm ở các xã Tê Xăng, Ngọk Lây, Đăk Sao, Đăk Na. Tại xã Măng Ri, từ đầu năm đến nay có 3 vụ mất trộm. Riêng các vụ việc nhỏ lẻ, nhổ trộm vài cây thì người dân không khai báo. Hiện người trồng sâm đang lo lắng trước nạn trộm cắp diễn ra tại nhiều vườn sâm nhưng chưa thể tìm thấy thủ phạm.

Lực lượng chức năng đang điều tra, đi tìm thủ phạm các vụ trộm sâm Ngọc Linh. Người dân ở các làng cũng tìm cách truy lùng để trừng trị kẻ trộm bằng hương ước, quy ước, nhằm bảo vệ vườn sâm. Tháng 6 vừa qua, tại xã Măng Ri huyện Tu Mơ Rông xảy ra vụ mất trộm gần 100 cây sâm ở vườn sâm của người dân làng Long Láy.

Theo anh A Phú, trưởng thôn Long Láy: Khi xảy ra vụ việc, người dân báo lực lượng chức năng. Cùng đó, dân làng tổ chức họp, hỏi nguồn gốc của sâm Ngọc Linh dân đang trồng. Sau quá trình "điều tra", đối tượng A Thảo (một người dân trong làng) đã thừa nhận hành vi trộm gần 100 gốc sâm. Sau đó, thể theo "luật làng", A Thảo phải trả lại gần 100 cây sâm đã lấy và bị phạt trả thêm 200 cây sâm. Đồng thời, sau này nếu có trồng sâm, A Thảo phải thông báo thôn, làng biết; không được tự trồng riêng. Do đối tượng là người trong làng nên mức phạt thấp, nếu người làng khác, mức phạt tăng hơn nhiều. Nếu người trộm không có sâm để trả đủ theo “luật”, có thể bù bằng trả tiền, ruộng rẫy, cà phê, anh A Phú cho biết.

Trước việc áp dụng "luật làng" trên, ông Võ Trung Mạnh, Chủ tịch UBND  huyện Tu Mơ Rông cho rằng: Tùy từng vụ việc để xử lý phù hợp, có thể sử dụng “luật” của làng, đặc biệt là các hương ước, quy ước có tính răn đe cao để xử lý các vụ việc nhỏ. Với các vụ việc có tính chất nghiêm trọng, cần phải răn đe, cảnh báo thì giao cơ quan pháp luật xử lý nghiêm minh.

Nhằm ngăn chặn tình trạng trộm cắp sâm Ngọc Linh, huyện Tu Mơ Rông đã ra nhiều văn bản, giao Công an huyện chỉ đạo Công an xã phối hợp với chính quyền các xã tổ chức tuần tra, kiểm soát để bảo vệ an ninh trật tự, đặc biệt là phòng, chống trộm cây sâm Ngọc Linh. Các xã tiếp tục rà soát, thống kê, quản lý diện tích sâm trồng của người dân, hợp tác xã, doanh nghiệp. Đây là cơ sở, hồ sơ pháp lý, để khi sâm bị trộm, người dân có cơ sở khẳng định là tài sản của mình. Cùng đó, huyện tổ chức phát động phong trào Vì an ninh Tổ quốc tại cơ sở để tăng cường bảo vệ an ninh trật tự, phòng, chống trộm cắp sâm Ngọc Linh./.

Cao Nguyên