Doanh nghiệp vốn trên 1.500 tỷ đồng mới được lập Sở giao dịch hàng hóa

Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 330/2025 quy định về việc thành lập và hoạt động của Sở giao dịch hàng hóa trong Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam, nhằm hoàn thiện khung pháp lý, bảo đảm quản lý thống nhất, an toàn và minh bạch đối với hoạt động giao dịch hàng hóa theo thông lệ quốc tế.

Nghị định áp dụng đối với Sở giao dịch hàng hóa, nhà đầu tư, thương nhân, cùng các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến hoạt động của Trung tâm tài chính quốc tế. Theo quy định, doanh nghiệp được phép thành lập Sở giao dịch hàng hóa phải đáp ứng nhiều điều kiện chặt chẽ về tư cách pháp lý, năng lực tài chính và hạ tầng kỹ thuật.

Cụ thể, doanh nghiệp thành lập Sở giao dịch hàng hóa phải là thành viên của Trung tâm tài chính quốc tế hoặc là công ty do thành viên của Trung tâm tài chính quốc tế sở hữu hoặc kiểm soát, trong đó tỷ lệ vốn góp của công ty thành viên Trung tâm tài chính quốc tế chiếm tối thiểu 49% vốn điều lệ. Trường hợp doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, tổng tỷ lệ vốn góp của nhà đầu tư nước ngoài không được vượt quá 49%.

Về năng lực tài chính, Nghị định yêu cầu vốn điều lệ tối thiểu từ 1.500 tỷ đồng trở lên. Doanh nghiệp phải xây dựng mô hình tổ chức, chức năng, nhiệm vụ của Sở giao dịch hàng hóa phù hợp với quy định của Chính phủ; đồng thời có dự thảo điều lệ hoạt động đáp ứng yêu cầu quản lý mua bán hàng hóa qua Sở giao dịch.

Một trong những điều kiện quan trọng là hệ thống công nghệ thông tin. Sở giao dịch hàng hóa phải có nền tảng giao dịch điện tử bảo đảm hoạt động an toàn, thông suốt, có khả năng xử lý và lưu trữ dữ liệu giao dịch, sửa lệnh, hủy lệnh và kết quả khớp lệnh theo thời gian thực. Bên cạnh đó, hệ thống quản lý ký quỹ và thanh toán bù trừ phải bảo đảm kiểm soát chính xác, kịp thời các nghĩa vụ tài chính và quản lý rủi ro trong giao dịch.

Nghị định cũng yêu cầu xây dựng hệ thống giám sát giao dịch có khả năng theo dõi, phát hiện, cảnh báo các dấu hiệu bất thường; đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn về an toàn thông tin, an ninh mạng, dự phòng kỹ thuật và khả năng khôi phục hệ thống khi xảy ra sự cố. Hệ thống công nghệ phải có khả năng kết nối đồng bộ với các thành viên và cơ quan quản lý nhà nước, bảo đảm cung cấp dữ liệu chính xác, minh bạch.

Hồ sơ đề nghị thành lập Sở giao dịch hàng hóa gồm: giấy đề nghị thành lập theo mẫu quy định; đề án giải trình về mô hình, tổ chức và chức năng hoạt động; dự thảo điều lệ; cùng các tài liệu mô tả chi tiết hệ thống công nghệ thông tin phục vụ giao dịch hàng hóa.

Đáng chú ý, trong trường hợp thị trường xuất hiện nguy cơ gây mất ổn định, ảnh hưởng đến an ninh kinh tế – tài chính, trật tự, an toàn xã hội hoặc có dấu hiệu vi phạm pháp luật nghiêm trọng, Bộ Công Thương được trao quyền áp dụng các biện pháp khẩn cấp.

Các biện pháp này bao gồm tạm ngừng hoặc hạn chế giao dịch; áp dụng chế độ kiểm soát đặc biệt đối với hệ thống công nghệ; công bố thông tin khẩn cấp về diễn biến thị trường; đồng thời hạn chế hoặc đình chỉ quyền truy cập hệ thống đối với tổ chức, cá nhân vi phạm, nhằm bảo đảm an toàn, minh bạch và ổn định cho thị trường giao dịch hàng hóa.